بازتاب دگرگونیِ گفتمانی طبقه ی متوسط ایران در فیلم های اصغر فرهادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته سینما، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

این مقاله با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و براساس نظریات نورمن فرکلاف به تحلیل جایگاه طبقاتی شخصیت‌های فیلم‌های چهارشنبه سوری (1384)، درباره‌ی الی (1387) و جدایی نادر از سیمین (1389) می‌پردازد. بازنمایی جایگاه طبقاتی شخصیت‌ها بر مبنای الگوی کلان اقتصاد سیاسی و بر اساس نظریات اریک اولین رایت در زمان تولید و مصرف این فیلم‌ها صورت گرفته است. مناسبات قدرت در ساختار اجتماع و اقدامات مربوط به توسعه‌ی کشور ایران به شکاف طبقاتی منجر شد و نتیجه‌ی آن، نابرابری بهره‌مندی از امکانات رفاهی دربازه‌ی زمانی تولید و نمایش فیلم‌های مورد بررسی است که بازنمایی آن را در فیلم‌های یادشده شاهدیم.
پس از بیان تمایز میان طبقه‌ی متوسط و حاشیه‌نشینان بر مبنای مالکیت بر ابزار تولید، تخصص و مدیریت، با روش تحلیل گفتمان انتقادی با تکیه بر روابط نابرابر قدرت از طریق امور ایدئولوژیک، چنین نتیجه‌ای حاصل شده‌است که نحوه‌ی بازنمایی شخصیت‌های فیلم‌های مذکور، بازتولیدی از گفتمان ایدئولوژیک غالب است و در تقابل با حاشیه‌نشینان جامعه قرار داشته و آنان را به مثابه تهدید برای خویش می‌داند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Reflection of Discursive Change in Iranian Middle Class in Asghar Farhadi’s Films

نویسندگان [English]

  • ali sheikhmehdi 1
  • Arsalan Moghadas 2
1 Assistant Professor of Tarbiat Modares University
2 Graduated of Degree of Master of Art (M.A.) in Cinema, Department of Cinema, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Regarding Critical Discourse Analysis approach based on the theories of Norman Fairclough, this article is concerned about the class status of individuals of characters in Firework Wednesday (2006), About Elly (2009), A Separation (2011). Representation of class status of characters has made from macro-pattern of political economy, based on Erick Olin Wright’s theories in production and consumption of these films. Relations of power in social structures and proceeding related to development of Iran, lead to class gap and unequal enjoyment of amenities in the period of making and exhibition of these films, and we see such this representation.
After declaring of middle class and under-class distinguish based on accessibility of ‘means of production’, skill and management, with the critical discourse analysis, this essay leads to conclusion that, the way of representing characters in above mentioned movies, is a kind of reproduction of the relativist dominant ideological discourse, and is in contrast with the marginalized of society and sees them as a threat.
Using library resources and interpretive analysis method and after description assortment of Iran’s urban middle class, this research leads to this conclusion that, the way of representing characters in above mentioned movies, is a kind of reproduction of the relativist dominant ideological discourse, and is in contrast with the marginalized of society and sees them as a threat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • critical discourse analysis
  • Norman Fairclough
  • Asghar Farhadi
  • Iran’s middle class
  • Firework Wednesday
  • About Elly
  • Nader and Simin a Separation
آبراهامیان، یرواند (1377)، ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گل­محمدی، محمد ابراهیم فتاحی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
الکساندر، ویکتوریا (1390)، جامعه­شناسی هنرها، ترجمة اعظم راودراد، چاپ اول، تهران: فرهنگستان هنر.
بخشنامة وزارت کار و امور اجتماعی، مورخ 15/12/1384، به شماره‌نامة 122267، در مورد تصویب حداقل دستمزد روزانة کارگر.
بخشنامة وزارت کار و امور اجتماعی، مورخ 25/12/1386، به شماره‌نامة 151655، در مورد تصویب حداقل دستمزد روزانة کارگر.
بخشنامة وزارت کار و امور اجتماعی، مورخ 23/12/1388، به شماره‌نامة 131535، در مورد تصویب حداقل دستمزد روزانه­ی کارگر.
بهداد، سهراب و نعمانی، فرهاد (1387)، طبقه و کار در ایران، ترجمة محمود متحد، چاپ اول، تهران: انتشارات آگاه.
روزنامة همدلی. چهارشنبه 17 آبان 1396. سال سوم، شمارة 737. گفتگو با دکتر فریبرز رئیس‌دانا.
سالنامة آماری ایران (1385)، معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری، مرکز آمار ایران.
سالنامة آماری ایران (1387)، معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری، مرکز آمار ایران.
سالنامة آماری ایران (1389)، معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری، مرکز آمار ایران.
گرامشی، آنتونیو (1377)، دولت و جامعة مدنی، ترجمة عباس میلانی، چاپ اول، تهران: انتشارات جاجرمی.
مارکس، کارل و انگلس، فردریش (1358)، خانوادة مقدس: نقدی بر نقد نقادانه علیه برونو بائور، ترجمة تیرداد نیکی، چاپ اول، تهران: انتشارات صمد، سازمان چاپ و پخش کتاب.
مارکس، کارل و انگلس، فردریش (1377الف)، ایدئولوژی آلمانی، ترجمة تیرداد نیکی، چاپ اول، تهران: شرکت پژوهشی پیام پیروز.
مارکس، کارل (1377ب)، هیجدهم برومر لوئی بناپارت، ترجمة باقر پرهام، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
مهرابی، مسعود (1395)، این دورزخ نهفته. گفتگو با اصغر فرهادی؛ دربارة فیلم فروشنده و فکر و فیلم­هایش. ماهنامة فیلم. شمارة 514. مهر، ص‌ص62-104
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوییز (1392)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
 
Althusser, L, (1971), Lenin and Philosophy and Other Essays, New York: Monthly Review Press.
Fairclough, N. (1989), Language and Power, New York: Longman Group U.K. Limited.
Fairclough, N. (1992), Discourse and Social Change, Cambridge: Polity Press in association whith Blackwell Publishing Ltd.
Wright, E. O. (2000), New York: Class Counts, Cambridge University Press.