تحلیل زیبایی‌شناسی دریافت در رمان‌های دالان بهشت و پاییز فصل آخر سال است با دیدگاه ادبیات زن‌محوری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه

10.22059/jsal.2023.356753.666228

چکیده

مطالعۀ آثار ادبی منطبق با نظریه‌های ادبی از کاربردی‌ترین شیوه‌های نقد نو است که برای مخاطبان، منجر به تولید معنا می‌شود. در بستر این مطالعات، آثار ادبی به ابزاری برای انعکاس اوضاع و احوال جامعه تبدیل می‌شوند و از این طریق به افزایش سطح آگاهی و شناخت اجتماعی مخاطبان خود یاری می‌رسانند. نظریۀ زیبایی‌شناسی دریافت از نظریه‌های روایت‌شناسی مطرح است. این نظریه، کنش متن را موجد افق انتظار ادبی در خواننده می‌داند که نتیجۀ تولید اثر است. در این رابطه افق‌های اجتماعی، مخاطب را به‌سوی اثر جلب می‌کند. درواقع الگوهای جمعی موجود در ذهن مخاطب، چارچوب فکری اوست که تحت تأثیر شرایط مسلّط بر جامعه است و در کنار افق هنری اثر، در تداوم خوانش آن اثر، عاملی تعیین‌کننده محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با مطالعۀ کیفی و با روش تحلیل مضمون به بررسی افق انتظارات و انطباق آن با مؤلفه‌های جمعی، در دو رمان دالان بهشت و پاییز فصل آخر سال است، می‌پردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که رمان دالان بهشت با نوع نگاه سنتی به جنس زن، بیشتر به مسائلی می‌پردازد که در آن صدای مردان، صدای برتر است، درحالی‌که در رمان پاییز فصل آخر سال است، مسائل متنوع‌تری در ارتباط با زنان جامعۀ این اثر مطرح می‌شود که با مؤلفه‌ها و افق انتظارات جمعی مرتبط با دیدگاه زن‌محوری منطبق است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the aesthetics of reception in the novels Dalane Behesht and Paiz, fasle akhare sal ast with the perspective of Feminist literature

نویسندگان [English]

  • Ehsan Khanisomar 1
  • Mosa Parnian 1
  • Khalil Baygzadeh, 2
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Razi University of Kermanshah
چکیده [English]

Studying literary works in accordance literary theories is one of the most practical methods of criticism, which leads to the production of meaning for the audience. In the context these studies, literary works become a tool to reflect the conditions of the society and in this way help increase the level of awareness and social recognition their audience. The theory of receiving aesthetics is theory of narratology. This theory considers the action of the text as the creator of the horizon of literary expectation in the reader, which is the result of the production of the work. In this regard, social horizons attract the audience to the work. In fact, the collective patterns in the audience's mind are his mental framework, which is influenced by the conditions prevailing in the society, and along with the artistic horizon of the work, it is considered a determining factor in the continuation of the reading of that work.The current research with a qualitative study seeks to find the acceptance factors of the two novels Dalane Behesht and Paiz, fasle akhare sal ast, is with the audience. For this purpose, it examines the horizon of expectations and its compliance with the collective components in these two works with thematic analysis method. The present research examines the horizon of expectations its compliance with collective components in two novels, Dalan Behesht and Paiz, fasle akhare sal ast, with a qualitative study and thematic analysis method. The findings of this research show that the Dalan Behesht, with a traditional view of women, deals more with issues in which men's voices are the dominant voice, which in the Paiz, fasle akhare sal ast,, more diverse issues related to women in this work. which is consistent with the components and horizon of collective expectations related to the woman-centered perspective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Persian novel
  • aesthetics of reception
  • Feminist literature
  • Dalane Behesht
  • Paiz
  • fasle akhare sal ast
احمدی، بابک (1391). ساختار و تأویل متن. چاپ چهاردهم. تهران: مرکز.
ایزدی، حکیمه (1391). تحلیل رمان دالان بهشت. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. استاد راهنما: ابراهیم رنجبر. اردبیل: دانشگاه محقق اردبیلی.
ایوتادیه، ژان (1378). نقد ادبی در قرن بیستم. ترجمۀ مهشید نونهالی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات نیلوفر.
بهرام‌بیگی، عبدالناصر (1398). بررسی تکنیک‌های روایت در آثار نسیم مرعشی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. استاد راهنما: سیّداحمد پارسا. سنندج: دانشگاه کردستان.
پوینده، محمّدجعفر (1377). درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات. تهران: نقش جهان.
تدینی، منصوره (1388). پسانوگرایی در ادبیات داستانی ایران. تهران: علم.
تسلیمی، علی (1388). نقد ادبی: نظریه‌های ادبی و کاربرد آن‌ها در ادبیات فارسی. تهران: کتاب آمه.
حسینی، ابراهیم (1388). فمینیسم. چاپ اوّل. قم: نشر معارف.
ریمون کنان، شلیموث (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمۀ ابوالفضل حری. چاپ اوّل، تهران: نیلوفر.
زرافا، میشل (1386). جامعه‌شناسی ادبیات داستانی: رمان و واقعیّت اجتماعی. ترجمۀ نسرین پروینی. چاپ اوّل. تهران: انتشارات سخن.
سارسه، میشل ریو (1390). تاریخ فیمینیسم. مترجم عبدالوهاب احمدی، چاپ دوم. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
شاهچراغی، آزاده (1395). پارادایم‌های پردیس. چاپ چهارم. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
شمیسا، سیروس (1395). مکتب‌های ادبی. چاپ نهم. تهران: نشر قطره.
صفوی، نازی (1389). دالان بهشت. چاپ سی و هشتم. تهران: انتشارات ققنوس.
کالر، جاناتان (1390). در جست‌وجوی نشانه‌ها، نشانه‌شناسی، ادبیات، واسازی. ترجمۀ لیلا صادقی – تینا امراللهی. چاپ دوم. تهران: علم.
مارتین، والاس (1393). نظریه‌های روایت. ترجمۀ محمّد شهبا. چاپ ششم. تهران: انتشارات هرمس.
مرعشی، نسیم (1400). پاییز فصل آخر سال است. چاپ پنجاهم. تهران: نشر چشمه.
موران، برنا (1389). نظریه‌های ادبیات و نقد. ترجمۀ ناصر داوران. تهران: انتشارات نگاه.
ولک، رنه و آوستن وارن (1373). نظریۀ ادبیات. ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر. چاپ اوّل. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
هارلند، ریچارد (1386). دیباچه‌ای تاریخی بر نظریۀ ادبی از افلاطون تا بارت. ترجمۀ بهزاد برکت. چاپ اوّل. گیلان: انتشارات دانشگاه گیلان.
هرمن، دیوید (1393). عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت. ترجمۀ حسین صافی. تهران: نشر نی.
هژار علی، کویان (1398). مقایسۀ برآیند تصویر زن در رمان قصر پرندگان غمگین از بختیار علی با رمان پاییز فصل آخر سال است از نسیم مرعشی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. استاد راهنما: نجم الدّین جباری. سنندج: دانشگاه کردستان.