میدان قالی دستبافت بر اساس نظریه کُنش(پراتیک) پی یر بوردیو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه اراک

چکیده

قالی دست‌بافت ایران به‌عنوان هنر بومی و ملی و متن فرهنگی جامعه، امروزه با مشکلات و چالش‌های متعددی مواجه است. تبیین دلایل این مشکلات یا بخشی از آن‌ها، علیرغم حضور این محصول فرهنگی در زندگی اجتماعی، کم‌تر از منظر جامعه‌شناسی بررسی شده‌است. نظریه عمل بوردیو یکی از مهم‌ترین نظریات در حوزه جامعه‌شناسی هنر است که امکان تحلیل حوزه‌های مختلف هنری را فراهم آورده است. واکاوی و تلاش برای صورت‌بندی میدان قالی مطابق با این نظریه، موضوع این پژوهش است. از آن‌جایی که قالی دست‌بافت شامل میدان‌های متعدد است، بنابراین در این پژوهش سه میدان بازار(تولیدکنندگان و صادرکنندگان عمده)، طراحان و بافندگان، که بیش از سایر میدان‌ها در قاب این نظریه و منظومه بوردیو نزدیک است، مورد مطالعه، بررسی و تحلیل قرارگرفته است. از این رهگذر، هنر قالی‌بافی و قالی دست‌بافت مطابق با مبانی نظریه کنش بررسی و تحلیل می‌شود. برخی از یافته-های پژوهش چنین است : از میان میدان‌های قالی، میدان بازار از دایره وسیع‌تر برخوردار بوده و به بینش و نظر بوردیو در ارتباط با میدان و کنش‌گران و تلاش برای کسب قدرت و سرمایه نزدیک‌تر است. کنش‌گران این میدان ضمن تعلق داشتن به طبقه مرفه و برخوردار از انواع سرمایه‌ها، در تلاش و رقابت و اعمال قدرت و خشونت نمادین با یکدیگر برای کسب سرمایه و منابع بیش‌تر هستند. کنش‌گران طراح و بافنده در زُمره طبقات میانی و فرودست و محروم از سرمایه‌ها و دیگر منابع هستند. در میدان طراحان و بافندگان ضمن تلاش بازیگران برای کسب سود، رقابت و قدرت نمادین شکل نمی‌گیرد. از این رو که

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Field of Hand-Woven Carpets based on Pierre Bourdieu’s Theory of Practice

نویسنده [English]

  • Mohammad Afrough
assistanc of arak university
چکیده [English]

 
 
Iranian hand-woven carpet as a domestic and national art and cultural text of society is facing many problems and challenges today. Explaining the reasons of these problems or some of them has been less studied from sociological point of view despite the presence of this cultural product in social life. Pierre Bourdieu’s theory of action is one of the most important theories in the field of sociology of art, which has made it possible to analyze different areas of art. The analysis and attempt to formulate the field of carpets according to this theory is the subject of this research. Since hand-woven carpets encompass numerous fields, this study examines three market fields (large manufacturers and exporters), designers and weavers, which are closer than other fields within the framework of this theory and Bourdieu’s system. In this way, the art of carpet weaving and hand-woven carpets are studied and analyzed according to the principles of action theory. Some of the research findings are as follows: Among the carpet fields, the bazaar field has a wider scope and is closer to Bourdieu’s vision of the field and the actors and the pursuit of power and capital. The actors of this field belong to the wealthy class and have all kinds of capital, but they try and compete with each other and exercise symbolic power and violence to gain more capital and resources. Designers and weavers belong to the middle and lower classes and have no capital and other resources. In the field of designers and weavers, although the actors try to make profit, there is no competition and symbolic power. Hence, the type of class, the type of profession, and the position of these actors, and finally the amount of capital and income they earn, do not matter and do not correspond to the market class. Even if one recognizes the need to study the impact of other fields on carpets, it has been shown that the field of Iranian hand-woven carpets, depending on its size, is restless and opaque and does not have the necessary independence, the power to use force and conflict to distribute or balance the capital in all its own fields.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology
  • Art
  • Carpet
  • Theory of Action
  • Market
  • Designer
  • Weaver
  1. استونز، راب (1379). متفکران بزرگ جامعه‌شناسی. ترجمۀ مهرداد میردامادی، تهران: مرکز.
  2. لین، جرمی اف. (1387). نقد و بررسی نظریۀ میدان‌های هنری پیر بوردیو. ترجمۀ مهسا رضوی، فصلنامۀ هنر، 78، 116-139.
  3. بوردیو، پی‌یر (1384). طرحی از یک نظریۀ کنش. ترجمۀ مرتضی مردیها. تهران: نقش و نگار.
  4. پرستش، شهرام و محمدی‌نژاد، مرجان (1389). تحلیل اجتماعی آثار کمال‌الملک در میدان نقاشی ایران. مجلۀ جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، 3، 103-134.
  5. ترابی، علی‌اکبر (1384). جامعه‌شناسی ادبیات فارسی. تبریز: فروزش.
  6. تراسبی، دیوید (1384). اقتصاد و فرهنگ. ترجمۀ کاظم فرهادی، تهران: نشر نی.
  7. توسلی، غلامعباس (1383). تحلیلی از اندیشۀ پی‌یر بوردیو دربارۀ فضای منازعه‌آمیز اجتماعی و نقش جامعه‌شناسی. فصلنامۀ نامۀ علوم اجتماعی، 23، 1-25.
  8. جنکینز، ریچارد (1982). پی‌یر بوردیو. ترجمۀ لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
  9. ذوالفقاری، منوچهر (1399). مفاهیم کلیدی در نظریۀ جامعه‌شناختی پیر بوردیو. سایت رشد آموزش علوم اجتماعی mag.roshd.ir
  10. زال، محسن (1390). قالی، اثری بدون خالق، برعلیه خالق. مجلۀ انسان‌شناسی، 14، 60-75.
  11. رامین، علی (1387). مبانی جامعه‌شناسی هنر. تهران، نشر نی.
  12. ریتزر، جورج (1374). نظریه‌های جامعه‌شناسی. ترجمۀ احمدرضا غروی‌زاد. تهران: مؤسسۀ انتشارات جهاد دانشگاهی (ماجد).
  13. زکریایی، محمدعلی (1378). درآمدی بر جامعه‌شناسی هنر از منظر دکتر علی شریعتی. تهران: آذریون.
  14. شریعتی، سارا (1384). تأملی بر دیدگاه‌های پی‌یر بوردیو در باب جامعه‌شناسی هنر. گزارش سخنرانی گروه جامعه‌شناسی هنر. دانشگاه تهران.
  15. شویره، کریستین و فونتن، اولیویه (1384). واژگان بوردیو. ترجمۀ مرتضی کتبی. تهران: نشر نی.
  16. شیروانلو، فیروزه (1354). مجموعه مقالات: گستره و محدودۀ جامعه‌شناسی هنر. تهران: طوس.
  17. صنوبر، محمد (1388). مقدمه‌ای بر سرمایۀ انسانی (مفاهیم، ویژگی‌ها و شاخص‌های اندازه‌گیری). دوماهنامۀ توسعۀ انسانی پلیس، 22، 119-136.
  18. عمادزاده، مصطفی (1374). مباحثی از اقتصاد آموزش و پرورش. تهران: جهاد دانشگاهی.
  19. فاضلی، نعمت‌الله (1388). درآمدی بر جامعه‌شناسی هنر و ادبیات. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 7-8، 75-97.
  20. فکوهی، ناصر (1384). تاریخ نظریه‌های انسان‌شناسی. تهران: نشر نی.
  21. قالیباف، محمدباقر و قدسی، امیر (1390). مهندسی فرهنگ و نقش سرمایۀ اجتماعی در اقتصاد نوین. ماهنامۀ مهندسی فرهنگی، 51-52، 20-34.
  22. نقیب‌زاده، احمد و استوار، مجید (1391). بوردیو و قدرت نمادین. فصلنامۀ سیاست، 42(2)، 279-294.
  23. Bourdieu, P., & Wacquant, L. J. (1992). An invitation to reflexive sociology. University of Chicago press.
  24. Alexander, V. D. (2020). Sociology of the arts: Exploring fine and popular forms. John Wiley & Sons.
  25. Fowler, B. (1997). Pierre Bourdieu and cultural theory: Critical investigations. Sage.
  26. Swartz, D. (1997). Power and culture. University of Chicago Press.