بررسی مؤلفه‌های هویتی در تصویر زنان در نقاشی انقلاب اسلامی ایران با تأکید بر آثار کاظم چلیپا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه الزهرا. دانشکده هنر. گروه نقاشی و نگارگری.

چکیده

هنر در موضوعات و رویدادهای پیچیده‌ای مانند انقلاب‌ها، جایگاهی مهم و اساسی پیدا می‌کند. انقلاب اسلامی تغییرات گسترده‌ای را در دیدگاه اقشار مختلف جامعه نسبت به موضوع‌های مختلف به وجود آورد و آثاری که در دوران انقلاب اسلامی توسط هنرمندان نقاش به نقش درآمده‌اند، نشان‌دهنده تأثیر فضای حاکم آن دوران بر هنرمندان است. هنرمندان بسیاری با موضوعاتی همچون شهید، شهادت، فداکاری، زن و... آثاری را در زمانه انقلاب اسلامی خلق کرده‌اند، اما به صورت خاص، حضور و مشارکت حقیقی زن در جامعه یکی از مهمترین مسائلی بود که با ظهور انقلاب ‌اسلامی رخ داد و این تغییر به‌خوبی در آثار هنرمندان آن دوران انعکاس یافته است. در مقاله حاضر سعی شده است مؤلفه‌های هویتی در تصویر زنان در آثار نقاشی هنرمندان انقلاب اسلامی با تأکید بر آثار کاظم چلیپا به‌عنوان یکی از نقاشان دوران انقلاب اسلامی ایران که شخصیت زن محوریت اصلی را در آثارش دارد، مورد بررسی قرار گیرد. در این مسیر ضمن تحلیل و بررسی آثار، به واکاوی شیوه تجلی هویت با محوریت نقش زن، در قالب نمادها و نشانه‌های به کار رفته در آثار مورد نظر پرداخته شده است. این پژوهش نتیجه می‌گیرد که در آثار نقاشان انقلاب اسلامی که زنان در آن‌ها حضور دارند، هنرمندان تلاش کرده‌اند با استفاده از عناصر مضمونی، زیبایی‌شناختی و بصری، شاخص‌های اصلی هویتی که از گفتمان و دیدگاه رهبران جمهوری اسلامی استخراج می‌شود را به نمایش بگذارند و در این کار توفیق نسبی یافته‌اند. داده‌های این پژوهش به روش کتابخانه‌ای گردآوری و پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Identity Components in the Image of Women in the Painting of the Islamic Revolution of Iran

نویسنده [English]

  • zeinab mozafarikhah
چکیده [English]

Throughout history, art has been an eloquent language to meet the goals set by human beings and artists. In particular, art enjoys a basic status in such complex subjects as revolutions. In Iran, the works portrayed by artists during the Islamic Revolution display the influence of the then prevailing atmosphere on artists. Many artists have created works in this period with such topics as martyrdom, sacrifice, women, etc. considered works to be contemplated. This is while, women and her personality in the society was one of the most important issues whose views and position changed fundamentally as the Islamic Revolution appeared; this issue was widely reflected in the works of that period. In the present article, attempts were made to investigate the paintings by the artists of the Islamic Revolution with an emphasis on the works of Kazem Chelipa as one of the painters of the Islamic Revolution, whose female character constituted the main axis of his works. In this way, while analyzing and investigating the works, the issue of identity with the focus on the role of women was addressed in the form of symbols and signs used in the works intended. This study concludes that most of the artists' works during the Islamic Revolution was the same in terms of objective and content and that there is an issue, which is trying to express the ideals of the revolution, the effectiveness of women during the Islamic Revolution and the importance and recognition of existential and true identity. This research used a descriptive-analytical method and a library technique.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • National Identity
  • Islamic Revolution Painting
  • Woman
  • Kazem Chelipa
  1. آوینی، مرتضی. حسینی‌راد، عبدالمجید. آغداشلو، آیدین. (1379). بیان تمثیلی در نقاشی نوگرای ایران. چاپ اول. تهران: موزه هنر‌های معاصر تهران.
  2. الطایی، علی. (1378). بحران هویت قومی در ایران. تهران. نشر شادگان.
  3. بشیریه، حسین. (1370). «هویت ملى». مجله دریچه. ش 5. صص 113 - 116.
  4. تجربه معنوی (برگزیدة مقالات/ سخنرانی و گفت‌وگوها به مناسبت نمایشگاه 20 سال انقلاب اسلامی در نقاشی معاصر ایران). (1378) چاپ اول. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  5. حاجیانی، ابراهیم. (1379). «تحلیل جامعه شناختی هویت ملی در ایران و طرح چند فرضیه». فصلنامه مطالعات ملی. ش5. صص228-193.
  6. جنسن، چارلز. (1384). تجزیه و تخلیل آثار هنری‌های تجسمی. ترجمه: بتی آواکیان. چاپ اول. تهران: سمت.
  7. جابز، گرترود. (1370). سمبل‌ها (کتاب اول: جانوران). ترجمه: محمدرضا بقاپور. چاپ اول. تهران: جهان نما.
  8. خامنه­ای، سیدعلی (1361-1396). بیانات معظم­له. پایگاه اطلاع­رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدعلی خامنه‌ای.
  9. خمینی، روح‌الله. صحیفة نور. ج 21 و 11.
  10. رونون، پیرو ژان باتیست دوروزل. (1354). مبانى و مقدمات تاریخ روابط بین‏الملل. ترجمه: احمد میرفندرسکى. تهران: نشر دانشگاه تهران.
  11. رهنورد، زهرا. (1382). حکمت و هنر اسلامی. چاپ دوم. تهران: سمت.
  12. زهیری، علی رضا. (1381). انقلاب اسلامی و هویت ملی. قم: نشر انجمن معارف اسلامی ایران.
  13. زهیری، علی رضا. (1384). «چیستی هویت ملی». فصلنامه علمی-پژوهشی علوم سیاسی. ش 29.
  14. شیخاوندى، داور. (1378). «میزگرد وفاق اجتماعى و همبستگى ملى». فصلنامه مطالعات ملى. پاییز. س 1، ش 1.
  15. کرجی، علی. (1375). اصطلاحات فلسفی و تفاوت آن‌ها با یکدیگر، تهران: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  16. گودرزی، مرتضی. (1384). نقاشی ایران از آغاز تا عصر حاضر. چاپ اول. تهران: سمت.
  17. یوسفی، علی- محمدرضا هاشمی و دیگران. (1391). «تحلیل محتوای هویت ایرانی در داستان سیاوش شاهنامة فردوسی». مطالعات ملی. ج 13. صص 109- 117.