شیوه تعامل مبلمان، معماری و سبک زندگی در خانه‌ها و کاخ‌های سنتی ایران (با تأکید بر دورة قاجار و شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دکتری تخصصی پژوهش هنر، دانشیار دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 دکتری تخصصی شهرسازی، استادیار دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله بر آن است تا مؤلفه­های مؤثر در خوانش مبلمان در کالبد معماری ایران (با تأکید بر خانه‌ها و کاخ‌های سنتی تهران در دوره قاجار)، را به‌عنوان یک متن، شناسایی کند. از‌این‌رو ضمن شناسایی و معرفی مبلمان ایرانی در دوره قاجار، به بررسی نسبت میان مبلمان، معماری و سبک زندگی در خانه‌ها و کاخ‌های سنتی ایران، دورة قاجار و شهر تهران، پرداخته است. در راستای این بررسی این سؤال‌ها مطرح می‌شود: شیوه‌ استفاده از مبلمان و فضاهای داخلی در خانه‌ها و کاخ‌های شهر تهران در دور‌ة قاجار چگونه بوده است؟ مبلمان و معماری داخلی خانه‌ها و کاخ‌های شهر تهران در دور‌ة‌ قاجار، چه تأثیری در شیوة زندگی مردم و اشراف داشت؟ شیوة تعامل سبک زندگی، مبلمان و معماری سنتی خانه‌ها و کاخ‌های شهر تهران در دورة‌ قاجار چگونه بود؟ در بررسی‌های انجام شده در چهارده خانه‌ و کاخ­‌ شهر تهران در دورة قاجار که بر اساس سنتی بودن و وجود داده­های کافی پیرامون مبلمان و نحوة استفاده از فضا در دورة قاجار انتخاب شده‌اند، انواع مبلمان در ارتباط با این فضاها تقسیم‌بندی، و ویژگی‌ها و نحوة تعاملشان با سبک زندگی و معماری تحلیل شد. این پژوهش از لحاظ هدف یا کاربرد پژوهشی، بنیادی است و با رویکرد تاریخ‌گرایی، با استدلال استقرایی، مبتنی بر اجرای غیر‌تجربی و راهبرد اکتشافی، با محوریت پژوهش پیش از نظریه، با آزمون نظریه متغیرهای کیفی، با روش تحلیل تاریخی- تفسیری، با رویه پژوهش اسنادی و میدانی با روش اجرای تحلیل محتوا در مقطعی از زمان با رویکرد ژرفانگر و وسعتی میانه انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Style of Interacting Furniture, Architecture and Lifestyle in Iranian Traditional Houses and Palaces (With an Emphasis on Qajar Era and Tehran City)

نویسندگان [English]

  • seyedeh motahareh mousavi 1
  • hassanali Pourmand 2
  • leila karimi fard 3
1 Department of Architecture, Faculty of art & architecture, South Tehran branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor - Faculty of art & architecture, South Tehran branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This article intends to identify the effective components in interpretation of furniture in Iranian traditional architecture (With an Emphasis on the traditional houses and palaces of Tehran in the Qajar period). Therefore, while identifying and introducing Iranian furniture in the Qajar period, the relationship between furniture, architecture and lifestyle in Iranian traditional houses and palaces - the Qajar period and the city of Tehran - has been examined. In line with this study, the following questions are raised: How had furniture and interior spaces been used in the houses and palaces of Tehran during the Qajar period? What effect did the furniture and interior architecture of the houses and palaces in Tehran on Qajar era have on lifestyle of the people and the nobility? How did furniture, architecture and life style interact during Qajar period in Tehran City? The studies conducted in fourteen of these houses and palaces in Tehran during the Qajar period, which were selected based on tradition and the existence of sufficient data about furniture and how to use the space. The types of furniture related to these spaces were divided, and their characteristics and how they interacted with lifestyle and architecture were analyzed. This research is a fundamental research that is based on historicism, inductive reasoning, non-experiential execution and exploratory strategy, pre-theory-centered research, qualitative variables theory test, historical-interpretive analysis. This paper is using a content analysis approach with a deep and median approach. Data collection is done through library studies and extensive field survey.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Furniture
  • Iranian Traditional Architecture
  • Lifestyle
  • Qajar
  • Tehran

مراجع

  1. اتحادیه، منصوره (1388). زنانی که در زیر مقنعه کلاهداری کردند. تهران: تاریخ ایران.
  2. اولیویه، گیوم آنتوان (1371). سفرنامه اولیویه (تاریخ اجتماعی - اقتصادی ایران در دوران آغازین سلطنت قاجار. ترجمة محمد طاهر میرزا، تهران: انتشارات اطلاعات.
  3. ارمغان، مریم (1393). سیر تحول معماری داخلی و فرهنگ زندگی در عمارت­های اعیانی دورة قاجار (کاخ­ها و خانه­های تهران)، پایان­نامه برای دریافت درجه دکتری (PhD)، دانشگاه آزاد اس‍لام‍ی‌، واحد ت‍ه‍ران‌ م‍رک‍زی‌.
  4. بنجامین، سمیوئل‌گرین‌ ویلر (1363). ایران و ایرانیان عصر ناصرالدین شاه. ترجمه محمدحسین کردبچه، تهران: جاویدان.
  5. جلیلی، ایمان (1385) «جواهر لعل الماس»، قابل دسترس در

 www.hamshahrionline.ir/news/8755.

  1. خاکسار، عباس (1394). «عمارت بادگیر کاخ گلستان در گذر زمان»، اثر، شماره 71، صفحات 33-52.
  2. ذکاء، یحیی، سمسار، محمد حسن (1376).  تهران در تصویر. جلد اول، تهران: سروش.
  3. ذکاء، یحیی (1342). «ایوان تخت مرمر»، هنر و مردم، شماره 7، صفحات 25-36.
  4. دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران (مؤسسه انتشارات و چاپ روزبه).
  5. راپوپورت، آموس، (1388). انسان‌شناسی مسکن، ترجمة خسرو افضلیان، تهران: حرفة هنرمند.
  6. راهنمای بازدید از موزه جواهرات ملی، 1396.
  7. راهنمای بازدید از مجموعه کاخ گلستان، 1396.
  8. شهری، جعفر (1378). تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم: زندگی، کسب و کار. ت‍ه‍ران: خ‍دم‍ات‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ رس‍ا.
  9. شهیدی، حسین (1383). سرگذشت تهران. تهران: دنیا.
  10. عمید، حمید (1358). فرهنگفارسیعمید. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  11. عین‌السلطنه، قهرمان میرزا (1374). روزنامه خاطرات عین‌السلطنه. تهران: اساطیر.

-      فووریه، ژرار (1362). سه سال در دربار ایران: خاطرات دکتر فووریه. ترجمه عباس اقبال آشتیانی، به کوشش همایون شهیدی، تهران، دنیای کتاب.

  1. فرمایان، حافظ (1388). فایل صوتی مصاحبه با حافظ فرمایان. به نقل از سایت الکترونیکی دنیای زنان عصر قاجار.
  2. معین، محمد (1386). فرهنگفارسیمعینیکجلدی، تهران: انتشارات فرهنگ نما با همکاری انتشارات کتاب آراد.
  3. م‍س‍ت‍وف‍ی‌، عبدالله (1386). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه. تهران: هرمس.
  4. م‍ی‍رزای‍ی‌، محسن (1376). روزن‍ام‍ه‌ خ‍اطرات‌ ع‍زی‍زال‍س‍ل‍طان‌ «م‍ل‍ی‍ج‍ک‌ ث‍ان‍ی‌»، ت‍ه‍ران: زری‍اب‌.
  5. مرکز اسناد تصویری کاخ گلستان
  6. مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
  7. ناصرالدین‌شاه (1384). روزنامه خاطرات ناصرالدین‌شاه (از محرم تا شعبان 1306 ه.ق)، به تصحیح عبدالحسین  نوایی و الهام ملک‌زاده، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی.

-      نجمی، ناصر‌(1375). تهران در یکصد سال پیش، نشر: ارغوان.

-      هال، ادوارد تی (1390). بعد پنهان، ترجمة منوچهر طبیبیان، تهران: مؤسسه چاپ انتشارات دانشگاه تهران.

  1. Brooklyn Museum, 2018, »Mozaffar al-Din Shah Enthroned One of 274 Vintage          Photographs - Antoin Sevruguin«,www.brooklynmuseum.org.
  2. Freer|Sackler galleries, 2018, »iran-in-photographs«, www. archive.asia.si.edu/iran-      in-photographs.
  3. Golestan Palace Museum, 2018, «History of Golestan Palace«,       www.golestanpalace.ir.
  4. Hosseini, M, 2018, »Cossack commander In charge of Tehran«,      www.fouman.com/Y/Get_Iranian_History_Today.php?artid=1117.
  5. Iranian Cultural Heritage, 2012, Handicrafts and Tourism Organization (ICHHTO),    Nomination of Golestan Palace for Inscription on the world heritage list,       Tehran.
  6. Mahdavi, Shireen, 1999,»The structure and function of the household of a Qajar          merchant«, Iranian Studies, Vol. 32, No. 4, 557-571.
  7. Solodow, Joseph B, 2010, Latin Alive: The Survival of Latin in English and the            Romance Languages, Cambridge University Press.

Wikipedia, 2018, »Fath-Ali Shah Qajar«, https://fa.wikipedia.org/wiki/Fath-          Ali_Shah_Qajar.

جامعه شناسی هنر و ادبیات
دوره 12، شماره 2
اسفند 1399
صفحه 147-171

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار