مطالعه کیفی رابطه برساخت خلاقیت و سیالیت ژانرهای موسیقی (مطالعه موردی تغییرات ژانری و نوآوری در فرهنگ تولید موسیقی کلاسیک ایرانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای علوم ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله، سیالیت در تقسیم­بندی ژانر موسیقی کلاسیک ایرانی را مرتبط با معنای خلاقیت به‌مثابة «فرایندی فرهنگی» مطالعه کردیم. از طریق مصاحبه نیمه­ساختاریافته با پنج نفر از موسیقی‌دانان در ژانر موسیقی دستگاهی، چگونگی رابطة برساخت خلاقیت در «فرهنگ تولید» صنعت موسیقی ایران را با تقسیم­بندی ژانر کلاسیک ایرانی تحلیل کردیم. طبق نتایج، مضامین اصلی عبارتند از «خلاقیت شهرت-محور» که موسیقی شبه‌دستگاهی، ترکیبی و سفارشی-سازمانی را ایجاد می­کند، «خلاقیت ناب» که ژانر هنری را می­آفریند و «خلاقیت فرهنگ‌ساز» که ژانر اصیل دستگاهی و هنر اجتماعی را خلق می­کند. در هر ژانری، کدهای اخلاقی و آیینی و جایگاه مخاطب و سود متفاوت است. کدهای اخلاقی و آیینی در مضمون فرهنگ‌ساز، مرتبط با پیش‌شرط­های اخلاقی مانند تواضع و آداب آیینی ساز زدن است. رابطه با مخاطب، عمودی و در راستای ارتقای سلیقه شنیداری اوست و سود مالی در آن آینده­نگرانه است. در خلاقیت ناب، کدهای اخلاقی و آیینی برجسته نیستند، مخاطب غایب است و خود واقعی خالق در این ژانر حضور دارد. ژانر شهرت- محور، با تصور مخاطب شروع می­شود، احساس از خودبیگانگی هنرمند در این ژانر وجود دارد، نتیجه­گرایی سریع مالی در آن دنبال می‌شود و کدهای اخلاقی و آیینی مبتنی بر خودنمایی تکنیکی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qualitative study of the relationship between constructing creativity and fluidity of music genres; A case study of genre changes and innovation in the culture of Iranian classical music production

نویسندگان [English]

  • mehri bahar 1
  • Zahra. Sadat chelengar 2
1
2 Department of Social Communication, Faculty of Social Sciences, University of Tehran
چکیده [English]

In this article, we studied the fluidity in the division of the Iranian classical music genre related to the meaning of creativity as a "cultural process". Through a semi-structured interview with 5 musicians in the Iranian classical music genre, we analyzed how the relationship between creating creativity in the "production culture" of the Iranian music industry and the division of the Iranian classical genre. According to the results, the main themes are "celebrity-oriented creativity", which creates quasi-Dastgahi, Composite music and custom-organizational music, "pure creativity", which creates the artistic genre, and "cultural creativity", which is the original Dastgahi genre, and Creates social art. In each context, the moral and ritual codes and the position of the audience and the profit are different. Ethical and ritual codes in the context of cultural are related to moral preconditions such as modesty and rituals. The relationship with the vertical audience and in order to promote the audience's listening taste and financial gain in it is futuristic. In pure creativity, moral and ritual codes are not prominent, the audience is absent and the real creator himself is present in this genre. The reputation-oriented genre begins with the audience's perception, there is a sense of artist alienation in the genre, it is followed by rapid financial consequentialism, and the moral and ritual codes are based on technical ostentation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creativity
  • Production Culture
  • Genre
  • Iranian Classical Music
  • Cultural Industries
  1. خاکساری، علی (۱۳۸۸). «رفرماسیون موسیقایی، بررسی و نقد «"موسیقی سنتی ایران» " با رویکردی به «سنت موسیقایی ایرانی» در دوره معاصر»، جامعه شناسیجامعه‌شناسی هنر و ادبیات، سال اول، صصص ۱۵۹ تا۱۷۶176-159.
  2. سالدنا، جانی (1395)، ). راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی ،. عبدالله گیویان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  3. سرایی، پویا (۱۳۹۴) « طرح مدلی سه‌گانه از نقش‌پذیری موسیقی‌دانان در جامعة‌ معاصر موسیقی ایران»، ماهنامه گزارش موسیقی، پیاپی ۷۷ ، صص۳۴-۳۵ 35-34.
  4. شفرد، جان (1390). موسیقی به‌مثابة متن اجتماعی، ( ترجمه جمال محمدی)، چاپ اول، تهران: ‌دفتر پژوهش های رادیو، 1390.
  5. طلایی، داریوش (۱۳۷۸).«ردیف وسیستم مقام­ها»، نشریه هنر، شماره ۴۲، صص ۱۲۱-۱۴۵
  6. فیلیک، اووه ( 1387) .درآمدی بر تحقیق کیفی، . (ترجمه هادی جلیلی)، چاپ دوم، تهران : نشر نی.
  7. کیانی، مجید (۱۳۹۳) هفت دستگاه، تهران: سوره مهر
  8. هال، استوارت و دیگران ( 1388). درباره مطالعات فرهنگی،(. ترجمه جمال محمدی)، تهران: نشر چشمه.
  9. هینیک، ناتالی (1384)، جامعه‌شناسی هنر(. ترجمه عبدالحسین نیک گهر)، تهران: نشر آگه.
    1. Hesmondhalgh, David (2007), Cultural industries,2nd edition, London, Sage Publication
    2. Hesmondhalgh, David (2011),” Towards A Political Aesthetics of Music”, Wiley-Blackwell.”, The Cultural Study of Music: A Critical Introduction, edited by Martin Clayton, et al., Routledge.
    3. Hesmondhalgh, David, Baker, Sarah (2010),” A very complicated version of freedom’:Conditions and experiences of creative labour in three cultural industries“,Poetics 38 ,4–20
    4. Haynes, Jo, Marshall, Lee, (2018),” Reluctant Entrepreneurs: Musicians and Entrepreneurship in the ‘New’ Music Industry”, British Journal of Sociology, 69(2), 459-482.
    5. Morat, Daniel (2014), Sounds of Modern History, Auditory Cultures in 19th- and 20th-Century Europe, Berghahn Books
    6. Negus, Keith (1999),Music Genres and Corporate Cultures, London and New York: Routledge

16. Toynbee, Jason (2011),” Music, Culture, and Creativity”, Wiley-Blackwell.”, The Cultural Study of Music: A Critical Introduction, edited by Martin Clayton, et al., Routledge.