بررسی بازتاب هویت ملی در سینمای ایران (با تحلیل فیلم‌نامه آژانس شیشه‌ای، ناخدا خورشید و جدایی نادر از سیمین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار گروه پژوهش هنر/ دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این مقاله به بررسی فیلمنامه آژانس شیشه‌ای، ناخدا خورشید و جدایی نادر از سیمین می‌پردازد تا مشخص کند آیا اثری سینمایی که ساختار و شاکله خود را از آثار غربی وام گرفته بازتاب دهنده مولفه‌های هویت ملی در محتوی خود هستند یا خیر؟ این فیلم‌ها از این جهت انتخاب شده-اند که نه تنها الگوی داستان‌گویی فیلم‌های آمریکایی را پیش گرفته و ساختار دراماتیک‌شان بر مبنای درام ارسطویی ساخته شده‌اند بلکه از آثار شاخص دهه‌های شصت، هفتاد و هشتاد سینمای ایران بوده و به عنوان آثاری ملی شناخته می‌شوند. به همین جهت این مقاله ابتدا به معرفی مولفه‌های هویت ایرانی از نگاه نظریه‌پردازان داخلی خواهد پرداخت. سپس با تحلیل روایت در فیلمنامه این آثار و تمرکز بر شخصیت محوری داستان، فیلمنامه‌ها را به کشمکش‌های اصلی شخصیت محوری خلاصه کرده و مولفه‌های هویت ملی را در آن‌ها که ساختار اصلی فیلمنامه را شکل می‌دهند جستجو خواهد کرد. در نهایت این پژوهش به این نتیجه خواهد رسید که هر سه اثر با وجود بهره بردن از ساختار سه پرده‌ای ارسطویی توانسته‌اند هویت ملی را در خود بازتاب دهند. در این بین آژانس شیشه‌ای با بازتاب حداکثری در تمام کشمکش‌های خود به طور تام بازتاب دهنده هویت ایرانی است پس از آژانس شیشه‌ای فیلم ناخدا خورشید با بازتاب پنجاه درصدی و فیلم جدایی نادر از سیمین با بازتاب کمتر از پنجاه درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

a study of national identity representation in Iranian cinema

نویسندگان [English]

  • ali asqar fahimifar 1
  • hasanali pourmand 2
  • mohammadjafar mostashreq 1
1 Tarbiat modares university
2 Assistant Professor/ Tarbiat Modares University
چکیده [English]

This paper aims to analyze the plausible scenario of the glass agency an acclaimed film by Ebrahim Hatamikia, Captain khurshi and A seperation. This analysis aims to discover the representation of Iranian national identity and to understand Iranian cinemas capabilities in representing national identity. This study chooses to analyze this particular film (the glass agency)
This study reviews sociologist views of Iranian national identity. Theorists like Daryoush Shaygan, Shahrokh Maskoub, Davar Sheikhavandi, Mohammadreza Tajik, Taqi Azad Armaki, and Pirouz Mojtahedzade to grasp the fundamental concept of national identity. These theorists believe that Iranian national identity has its own components and every one of them points out the most primary ones that describe national identity. This study will search these essential components in the script of mentioned movies. To achieve this goal, initially, we should recognize the leading character. Then based on his or her conflict with other principal characters, environment or any other issues, we will summarize the script to fundamental conflicts of the leading character. After that, the elusive quest for appropriate representation of Iranian national identity will begin in these twelve conflicts.
This academic research reasonably concludes that most of these particular conflicts adequately represent at least one key component of national identity. Hence, it is appropriate to say that a cinematic work of art is capable of representing Iranian national identity even with narrative, structural and story resemblances to the western cinema.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reflection of national identity
  • national cinema
  • scenario
  • the glass agency
  • captain Khurshid
  • A seperation
0 .آزاد ارمکی، تقی )0191 ،)فرهنگ‌و‌هویت‌ایرانی‌و‌جهانیشدن، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
2 .آزاد ارمکی، تقی )0195 ،)مدرنیتة ‌ایرانی: ‌روشنفکران‌و ‌پارادایم ‌فکری‌عقبماندگی‌در ‌ایران،
تهران: اجتماع.
1 .احمدی، حمید )019۵ ،)هویت‌ملی:‌ویژگیها‌و‌عوامل‌پویایی‌آن، درس گفتارهایی دربارة هویت
ملی در ایران، به کوشش داود میرمحمدی، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
۵ .احمدی، حمید )0199 ،)بنیادهای ‌هویت ‌ملی ‌ایرانی، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و
اجتماعی.
0 .اسالمی، مجید )0199 ،)مفاهیم‌نقد‌فیلم، تهران: نشر نی.
1 .الکساندر، ویکتوریا )0191 ،)جامعهشناسی‌هنرها،‌ترجمة اعظم راودراد، تهران: فرهنگستان هنر.
3 .بردول، دیوید و کریستین تامپسون )0199 )هنر‌سینما، ترجمة فتاح محمدی )چاپ هفتم(. تهران:
نشر مرکز.
9 .تاجیک، محمدرضا )019۵ ،)روایت‌غیریت‌و ‌هویت‌در ‌میان ‌ایرانیان، تهران: مرکز بررسیهای
استراتژیک ریاستجمهوری.
9 .تاجیک، محمدرضا )0139 ،)روشنفکران‌ایرانی‌و‌معنای‌هویت‌ملی، فصلنامة مطالعات ملی، سال
دوم، شمارة 0 ،صص 009 -031
05 .جنکینز، ریچارد )0190 ،)هویت‌اجتماعی، ترجمة تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
00 .چوی، جینهوی )0190 ،)اصل ایدة سینمای ملی، ترجمة بابک تبرایی، مجلة‌فارابی، شمارة 10 ،پاییز،
 .009-051صص
02 .زاهد، سعید )019۵ ،)هویت ملی ایرانیان، مجلة راهبرد ‌توسعه، شمارة ۵ ،زمستان، صص 029-
 .019
01 .شایگان، داریوش )0191 ،)افسونزدگی ‌جدید: ‌هویت ‌چهلتکه ‌و ‌تفکر ‌سیاّل، ترجمة فاطمه
ولیانی، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
0۵ .شایگان، داریوش )0130 ،)آسیا‌در‌برابر‌غرب، تهران: انتشارات باغ آینه.
00 .شیخاوندی، داور )0139 ،)تکوین‌و‌تنفیذ‌هویت‌ایرانی، تهران: مرکز بازشناسی اسالم و ایران.
01 .شیخاوندی، داور )0195 ،)ناسیونالیسم‌و‌هویت‌ایرانی، تهران: مرکز بازشناسی اسالم و ایران.
03 .مجتهدزاده، پیروز )0193 ،)دموکراسی‌و‌هویت‌ایرانی، تهران: انتشارات کویر
09 .مروار، محمد )0191 ،)هویت ایرانی در اندیشة رضا داوری اردکانی، فصلنامة مطالعات ملی، شمارة
 .0۵ - 10 صص، زمستان، 25
19. Hjort, Mette & Mackenzie, Scott (2005), Cinema and Nation, London: Taylor and Francis
Ebook Collection
20. Bordwell, David & Thompson, Christian & Staiger, Janet (1985), The Classical Hollywood
Cinema: Film Style and Mode of Production to 1960: Columbia University Press