نقش قالی در آیین های سوگواری خراسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه الزهرا/ دانشجوی دکتری

2 دانشگاه الزهرا / هیات علمی و ریاست دانشکده هنر

چکیده

آیین ها و رسوم همواره از عقاید، فرهنگ و تاریخ ریشه می گیرند، مانند آیین های سوگواری که از عقاید کهن بر می خیزند. یکی از سنت های سوگواری در خراسان، پهن کردن قالی بر روی قبر است که هنگام جمع آمدن افراد بر گرد قبر متوفی و در روزهای مناسبتی انجام می شود. قالی نیز به عنوان یکی از اصلی ترین و مهم ترین هنرهای سنتی ایران، وجه دیگر این آیین است که بر اهمیت آن می افزاید. محور و هدف این پژوهش، مفهوم قالی بر روی قبر در سوگواری های خراسان است و این سؤالات مطرح می شوند که معنا و مفهوم این سنت چیست؟ و قالی بر روی قبر چه مفهومی را به ذهن می رساند؟ این پژوهش به روش توصیفی و تاریخی انجام شده که اطلاعات آن از منابع کتابخانه ای، اینترنتی و مصاحبه با افراد سالخورده و آگاه به این سنت، گردآوری شده است. قالی که نمادهای تصویری بسیاری را در خود جای داده است در این آیین، خود به نماد تبدیل می شود. در این پژوهش این یافته و نتیجه حاصل می شود که قالی بر روی قبر در آیین های سوگواری خراسان، نماد خانة جدید و ابدی انسان است. خانه ای که انسان در آن برای آخرین بار با دوستان و آشنایان خود وداع می کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of carpet in the mourning rituals of Khorasan

نویسندگان [English]

  • akram noori 1
  • fateme kuteb 2
1 alzahra university/ phd student
2 alzahra university/ faculty member and cheif
چکیده [English]

Rites and traditions are rooted in beliefs, culture and history, such as the rituals of the mourning of ancient beliefs. One of the mourning traditions in Khorasan is the spreading of a carpet on the grave, which occurs when people gather around the deceased grave and on the days of the occasion. Carpet as one of the most important and most important traditional arts in Iran is another aspect of this ritual which adds to its importance. The purpose and purpose of this research is the concept of carpet on the grave in the mourns of Khorasan, and these questions are raised about what the meaning of this tradition is. What does the concept of carpet on the grave bring to mind? This research has been carried out in a descriptive and historical manner, which has been gathered from library resources, internet and interviews with elderly people who are aware of this tradition. The carpet that holds many image icons in this ritual turns into an icon. In this research, it is found that carpet on the grave in Khorasan mourning rituals is the symbol of a new and eternal human home. A house where the man farewell to his friends and acquaintances for the last time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mourning ritual
  • Khorasan customs
  • carpet
  • symbol
  • tomb
آیتی، محمد ابراهیم )1312 .)رمز و راز عدد چهل در متون دینی. بازیابی شده در تاریخ
http://www.akharinkhabar.ir/interestings/1400211 از آذر 31
 برنجی، سلیم )1361 ،)قوم از یاد رفته: کاوشی دربارة قوم صابئین مندائی، تهران: دنیای
کتاب.
 بهشتی، محمد )1312 ،)فرش آینة تمام نمای فرهنگ ایرانی است. بازیابی شده در تاریخ
http://www.isna.ir/news/92097142179 از آذر 23
 پرهام، سیروس )1313 ،)جلوه های اساطیری و نمادهای نخستین در قالی ایران، نشر
دانش، شمارۀ 1 ، ص ص 41 - 41.
 ذوالفقاری، حسن )1312 ،)فرهنگ بزرگ ضرب المثل های فارسی، تهران: نشر علم.
 ژوله، تورج )1312 ،)شناخت فرش برخی مبانی نظری و زیرساخت های فکری، تهران:
یساولی.
 چایچی امیر خیز، احمد و سعیدی، محمدرضا )1331 ،)نگاهی به تدفین تابوتی در ایران
باستان، تهران: سمیرا.
 حشمتی رضوی، فضل اهلل )1313 ،)تاریخ فرش سیر تحول وتطور فرش بافی ایران،
تهران: سمت.
 رییس السادات، تهمینه )1311 ،)ریشه شناسی سه روز مراسم سوگواری در ایران قرون
نخست هجری، تاریخ پژوهی، شمارۀ 41 ،ص ص 33 - 43.
 سیدی، مهدی )1314 ،)چراغ برات خراسان فروردگان باستان، مشهد: نشر پاژ.
 شایسته فر، مهناز و صباغپور، طیبه )1333 ،)انعکاس جلوه های بهشت در قالی های قاجار
بر اساس منابع اسالمی، کتاب ماه هنر، شمارۀ 136 ،ص ص 41- 21.
 کرباسیان، ملیحه )1334 ،)تداوم برخی آیین های کهن سوگواری در ایران امروز، نامه
انجمن، شمارۀ 1 ،ص ص 111 - 133.
 معین الدینی، فاطمه و مهرابی زاده، مالیا )1333 ،)بررسی تطبیقی نقش اسطوره در ادبیات
فارسی و در طرح و نقش فرش ایرانی، مطالعات ایرانی، شمارۀ 12 ،ص ص 231 - 223.
 مهدی زاده، علی )1311 ،)مرگ و مراسم تدفین در دین مزدایی، مجلة دانشکده ادبیات
وعلوم انسانی دانشگاه تهران، شمارۀ 123 و 124 ،ص ص 323 - 311.
 میرزا امینی، سید محمد مهدی )1311 ،)اشعار محلی شیرازی به نقل از حجت اهلل حسینی
میر آبادی }یادداشت وبالگ{. بازیابی شده در تاریخ 13 آبان از
http://www.mirzacarpet.blog.ir /category/taraehaye qali
 نصیری، محمد جواد )1331 ،)افسانة جاویدان فرش ایران، تهران: فرهنگسرای میردشتی.
 نیبرگ، هنریک ساموئل )1333 ،)دین های ایران باستان، کرمان: دانشگاه شهید باهنر.
چینودhttps://www.vajehyab.com/ 
استودانhttps://www.fa.wikipedia.org/wiki/ 
 ir.nasimeqaen.www://http/ /2270item تصاویر چراغ برات جلوه ای خاص و ناب از
فرهنگ در قاین
آیین سنتی چراغ برات در روستای خلیل آباد /704207/ir.yarekhorasani.www//http 