از کلیشه تا آموزش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار ارتباطات دانشگاه تهران

2 عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

بیماری ایدز در طول دهه‌های گذشته، قربانیان زیادی در ایران گرفته است. بازتاب و بازنمایی رسانه‌ای این مسئلۀ مبتلابه جامعۀ ایران در آثار هنری و رسانه‌ای، در نگاه جامعه به این بیماری مؤثر بوده است. مقالة حاضر درصدد است تا ضمن مروری بر روند بازنمایی کلیشه‌پردازانه ویروس اچ‌آی‌وی و بیماری ایدز و مبتلایان به آن در تلویزیون ایران، بر سریال تلویزیونی پریا که ضمن دراماتیزه کردن ابعادی از شیوع این بیماری در جامعۀ ایران، رویکردی آموزش‌محور در پرداخت به این بیماری داشت، متمرکز شده است. 23 سکانس برای تحلیل لایه‌های معنایی موجود در آنها با استفاده از روش‌ نشانه‌شناسی فیسک انتخاب شد و در سه سطح، نشانه‌های ارائه‌شده در خصوص بیماری و بیماران ایدز و مبتلایان به ویروس اچ‌آی‌وی تحلیل گردید. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که گرچه سریال پریا در نمایش بیماری ایدز و مبتلایان به ویروس اچ‌آی‌وی، با واقعیت فاصلة بسیار دارد و برخی آموزش‌های انعکاس‌یافته در آن، کاستی‌هایی دارد، اما این سریال با فاصله گرفتن از کلیشه‌سازی‌های معمول تلویزیون در این زمینه، دربردارندۀ رویکرد همدلانۀ بیشتری در قبال بیماران مبتلا به ایدز و ویروس اچ‌آی‌وی است. همچنین در این سریال از میان مؤلفه‌های گوناگون مربوط به درمان بیماری، تنها بر حمایت عاطفی و روانی خانواده‌ها از بیماران، متمرکز بوده است و درمان‌های دارویی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

From Stereotype to Education

نویسندگان [English]

  • Abdollah Bicharanlou 1
  • Siavash Salavatian 2
  • Zeinab Ebrahimzadeh 3
1 Tehran University
2 IRIBU
3 Tehran University
چکیده [English]

During the past decades, AIDS has made many victims in Iran. The media representation of this Iranian society issue in the artistic and media works, has been effective on society's view of the disease. This article aims to study the representation of HIV/AIDS and those who are affected by it on Iranian television, focusing on the "Paria" TV series; which in addition to dramatizing some aspects of the prevalence of HIV in Iranian society, had an educational approach to this disease. 23 sequences were selected for analyzing the semantic layers in them using the John Fiske’s semiotics. The presented signs of HIV and AIDS patients in three levels were analyzed. The findings of this study show although "Paria" is far from realistic in the representation of AIDS and Some of its educations have faults, the TV series contains a more empathetic approach to AIDS patients, departing from conventional television stereotypes in this field. The TV series also focuses on the emotional and psychological support of families among the various components of the treatment, and less attention was paid to drug therapies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • AIDS
  • HIV
  • television
  • "Paria" TV series
  • Reflection
  • Representation
«پریا» از مردم نمره قبولی گرفت. (1395، 14 شهریور). بازیابی از مشرق‌نیوز: http://mshrgh.ir/626969
استریناتی، دومینیک (1380)، مقدّمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه. ترجمة ثریا پاک‌نظر، تهران: گام نو.
استوری، جان (1385)، مطالعات فرهنگی دربارة فرهنگ عامه. ترجمة حسین پاینده، تهران: نشر آگه.
اسماعیلی، رفیع‌الدّین (1393)، نقد و بررسی روش‌‌‌های کاربردی در تحلیل متون تصویری و ارائة الگوی مناسب، عیار پژوهش در علوم انسانی، 2(۸)، ، 63-92.
الکساندر، ویکتوریا. (1391). جامعه‌شناسی هنرها. ترجمة اعظم راودراد، تهران: فرهنگستان هنر.
آمار مبتلایان به ایدز در ایران از زبان وزیر بهداشت. (1395، 2 شهریور). بازیابی از فردانیوز: http://farda.fr/0029yL
 جدیدترین آمار مبتلایان به ایدز در ایران اعلام شد (1395، 14 اردیبهشت). بازیابی از باشگاه خبرنگاران جوان: https://www.yjc.ir/00NSzV
بنت، اندی (1386)، فرهنگ و زندگی روزمره، ترجمة حسین چاوشیان، و لیلا جوافشانی، تهران: نشر اختران.
بیچرانلو، عبدالله (1390) بازنمایی ایران و اسلام در هالیوود، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
راودراد، اعظم (1382)، نظریه‌های جامعه‌شناسی هنر و ادبیات. تهران: دانشگاه تهران.
شهلی‌بر، عبدالوهّاب (1390)، ساختارهای روایی و ایدئولوژیک سینمای عامه‌پسند ایران (1376- 1386). مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 7(4)، 38-11.
ضمیران، محمّد (1382)، درآمدی بر نشانه‌شناسی هنر، تهران: نشر قصه.
فلیک، اووه (1392)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی تهران: نشر نی.
فیسک، جان (1380)، فرهنگ تلویزیون. ترجمة مژگان برومند، ارغنون، شمارة ۱۹، 125-149.
گیدنز، آنتونی و فیلیپ ساتن، (1395)، جامعه‌شناسی، جلد اوّل، ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
مک‌آلر، جیل و بری گونتر (1372)، کودک و تلویزیون، ترجمة نصرت فتی، تهران: انتشارات سروش.
ولف، جنت (1367)، تولید اجتماعی هنر، ترجمة نیّره توکّلی، تهران: نشر مرکز.
Snyder, W. E. (2003). Perceptions on the diffusion and adoption of skill soft, an e-learning program: a case study of a military organization.