بررسی جامعه شناختی شعر انقلاب اسلامی حدّ فاصل سالهای 1357-1359 هجری شمسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد قایمشهر

2 عضو هیات علمی دانشگاه گیلان

چکیده

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تحولات گسترده ی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در ایران، منجر به شکل گیری گفتمان های مختلف شد. هدف از این پژوهش، بررسی جامعه شناختی این تحولات در دو سال آغازین پس از انقلاب و چگونگی انعکاس آنها در شعر مقطع زمانی مذکور است. بر اساس دیدگاه های سیاسی- اجتماعی، این گفتمان ها را می توان به سه دسته ی کلی 1- لیبرال- دموکرات 2- مارکسیستی و سوسیالیستی و 3- اسلامگرا و مکتبی تقسیم کرد. اگرچه شباهتهایی نظیر ستایش انقلاب و امام(ره)، نکوهش نظام پهلوی، یادکرد شهدا، امید به آینده و ...در اشعار این گفتمان ها وجود دارد؛ اما تفاوتهایی نیز به چشم می خورد. به عنوان مثال در گفتمان لیبرال- دموکرات، بیشتر از نمادهای ملی و میهنی استفاده می شود و از امام خمینی(ره) به عنوان رهبرجنبش ملی یاد می شود. اما در گفتمان مارکسیستی و سوسیالیستی، بیشتر مسائلی نظیر معیشت مردم، فقر و تبعیض بیان می شود و از امام(ره) به عنوان رهبر خلق یاد می شود. . ضمن اینکه در گفتمان اسلامگرا و مکتبی نیز بیشتر به مسائلی نظیر اندیشه های دینی و مذهبی، غرب ستیزی، مبارزه با اشرافی گری، تضعیف نمادهای ملی و... پرداخته می شود و از امام(ره) به عنوان رهبری عرفانی و آسمانی یاد می شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The sociological survey of the Islamic Revolution poetry between 1357-1359

نویسندگان [English]

  • hesam ziaee 1
  • ali safari 2
1 faculty members
2 faculty memers
چکیده [English]

After the Islamic Revolution, great political, cultural and social evolutions lead to the formation of different discourses in Iran.
Iran,s conditions after the Islamic revelution lead iran society to the new direction and this conditions naturally search their owns literature. So the conditions beagan to change quickly.
The aim of this study was to investigate the sociological developments in the early years after the revolution and also how they are reflected in the poetry of mentioned period. On the political-social discourse can be divided into three. 1. Liberal Democrats 2. Marxist and socialist 3. Islamist religious. Although similarities such as revolution and Emam praised , criticized the government side, cite the martyrs, hope and … exist in poetry of these discourses. But there are also differences. For instance, in the liberal discourse, national and patriotic symbols are used. And Imam Khomeini is remembered as a national leader. But in the Marxist and socialist discourse, more issues of livelihoods, poverty and discrimination is expressed. And the Imam is remembered as the leader of people. While in Islamic discourse too much thought to religion, anti west, anti aristocratic cast, undermining national symbols and etc. And the Emam is remembered as mystical and spiritual leader

کلیدواژه‌ها [English]

  • Society
  • Islamic Revolution
  • Persian Poetry
  • discourse
  • Analysis
احمدی، احمد(1373)؛ «خاستگاه ادبیات قبل و بعد از انقلاب»، مجموعه مقاله های سمینار بررسی ادبیات انقلاب اسلامی، تهران، نشر سمت، صص 97- 113
ارشاد، فرهنگ(1391)، کند و کاوی در جامعه شناسی ادبیات، تهران، نشرآگه
الکساندرا، ویکتوریا، جامعه‌شناسی هنر‌ها، ترجمۀ اعظم راودراد(1390)، تهران، موسسۀ ترجمه و نشر آثار هنری«متن»
برینتون، کلارنس کرین، کالبدشکافی چهار انقلاب، ترجمه محسن ثلاثی(1385)، تهران، نشر زریاب
بشیریه، حسین(1373)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران، نشر دانشگاه تهران،
بوردیو، پیر، دلایل عملی و انتخاب عقلانی، ترجمه مرتضی مردیها(1380)، تهران، نشر نقش و نگار
بیات، حسین(1387)؛ چشم انداز ادبیات انقلاب، تهران، نشر مرکز تحقیقات صدا و سیما
پناهی، محمد حسین (1389)، نظریه های انقلاب، وقوع، فرایند و پیامدها، تهران، نشر سمت
جانسون، چالمرز، تحول انقلابی، بررسی نظری پدیده  انقلاب، ترجمه حمیدالیاسی(1363)، تهران، نشر امیر کبیر،
حاضری، علی محمد (1377)، فرایند بالندگی ایدئولوژی انقلاب اسلامی، پژوهش نامه متین، شماره اول، صص 47- 59
-حسین‌پور، علی(1380)؛ «جریان‌های شعر معاصر فارسی از کودتا تا انقلاب»، مجموعه مقالات نخستین
گردهمایی پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، انجمن زبان و ادبیات فارسی، جلد 1،صص 142- 165     
دیگار، ژان پیر و دیگران(1378)؛ ایران در قرن بیستم، ترجمه عبدالرضا(هوشنگ) مهدوی، البرز، تهران
راش، مایکل، جامعه و سیاست، مقدمه ای بر جامعه شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری(1377)، تهران، نشر سمت
زرین، علی‌رضا(1358) در جای هر گلوله
زهری، غلامرضا(1358)؛ بر ما چنین گذشت
زهیری، علیرضا(1381)؛ انقلاب اسلامی و هویت ملی، تهران، نشر  زلال کوثر
صادقی، عباس(1358)؛ غزل خون، تهران، نشر کتاب زمان
عزیز پور، بتول(1358)؛ شعر آزادی، تهران، نشر بیداران
فاضلی، نعمت الله (1391)، مردم نگاری هنر، تهران، نشر فخراکیا
فوران، جان، نظریه پردازی انقلاب ها، ترجمه فرهنگ ارشاد(1384)، تهران، نشر نی
کاشانی، سپیده(1389)؛ مجموعه آثار ، تهران، نشر انجمن قلم ایران
کرم اللهی، نعمت الله(1384)؛ «تحلیلی جامعه شناختی از تحولات سیاسی انقلاب اسلامی ایران»، مجله علوم سیاسی، سال هشتم، شماره سی ام. صص 171- 190
کسرائی، سیاوش(1358)؛ آمریکا، آمریکا، تهران، نشر علم و هنر،
مک دانل، دایان، مقدمه ای بر نظریه های گفتمان، ترجمه حسین‌علی نوذری(1380)، تهران، نشر فرهنگ گفتمان
موسوی گرمارودی، علی(1363)؛ خط خون، تهران، نشر زوّار
میراحمدی، هوشنگ و منوچهر پروین، ایران پس از انقلاب، ترجمۀ علی مرشدی زاده(1381)، تهران، نشر باز
میرسلیم، مصطفی(1384)؛ جریان شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی، تهران، نشر باز
هافر، اریک، پیروی راستین، ترجمه فیروزه خلعتبری(1372)، تهران، نشر شباویز
Goldstone, Jack, A,(1991), “Ideology, cultural Frameworks and the process of revolution