غیبت مشروعیت سیستم در سینمای ایران و مقایسه آن با سینمای امریکا

نویسنده

استادیار جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

سینما کارکردی دوگانه دارد، هم بازتاب جامعه و تطورات آن است و هم می‌تواند دنیای تازه‌ای بیافریند که جامعه با واسطه آن بتواند خود را به‌گونه‌ای دیگر ببیند و از این طریق، سینما می‌تواند تغییرات اجتماعی ایجاد کند. یکی از جلوه‌های این نمایش دوگانه رابطه سینما با حکومت و مشروعیت آن است. این بحث در این مقاله با توجه به نظرات وبر و ‌هابرماس درباره مشروعیت نظام‌های عقلانی و مشروعیت بخشی به آن عرضه شده است.
در سینمای سیاسی امروز جهان، توجه به مقوله‌های عرضه شده از طریق سینما و بررسی تأثیر آن بر نظام فرهنگی و سیاسی روبه تزاید است. سینمای امریکا در موضوع مشروعیت حکومت، موفقیت‌های نظرگیری داشته. اما در ایران این مسئله حالتی تقریباً معکوس داشته و عنصری به‌نام مشروعیت حکومت در سینمای ایران، در کلیت آن، تقریباً غایب است. در این مقاله به تحلیل محتوای چند فیلم مطرح سینمای ایران در دهه گذشته و مقایسه آن با سینمای امریکا پرداخته و تلاش شده است تا از منظری جامعه‌شناختی ویژگی‌های اجتماعی شخصیت‌های قهرمانان در فیلم‌هایی با موضوع پلیسی و سیاسی و نوع نگاه آنان به جامعه و حکومت بررسی شود؛ در انتها نیز فرضیاتی درباره علل این غیبت در سینمای ایران آورده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Absence of System Legitimacy in Iranian Cinema and a Comparison with American Cinema

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Javadi Yeganeh
چکیده [English]

Cinema has a dual function: it reflects the society and its changes, and it can create new world through which the society can see itself in another way, thereby cinema can cause social change. One of the manifestations of this duality is in cinema's relations with the state and state legitimacy. This paper presents an argument on system legitimacy in cinema with attention to the views of Weber and Habermas on the legitimacy and legitimation of rational systems.

This paper analyzes the content of several famous Iranian movies from the past decade and compares them with American cinema. The aim is to study the social characteristics of protagonists in action and political movies from a sociological perspective and analyze the way they see the society and government through issues such as: passiveness of characters, blaming the political and social structure, explosive actions, the lack of faultless characters within the system who can solve problems, and the view toward law.
Finally hypotheses about the causes of this absence in Iranian cinema are presented (including the negative behavior of the government toward intellectuals and filmmakers, the opposition of intellectuals and filmmakers to the government, effects of Marxist art on Iranian intellectuals, weaknesses in the government's monitoring and protection of effective and pro-system cinema), and the social and political consequences of this problem have been discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • American cinema
  • iranian cinema
  • legitimacy
  • Legitimation
  • political system