بازتاب مسائل اجتماعی در رمان دفاع مقدس دهۀ ۸۰ و ۹۰ بر اساس نظریۀ لوسین گلدمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه قم

2 دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه قم

10.22059/jsal.2023.92666

چکیده

پیدایش ساختارگرایی تکوینی به‌عنوان یکی از روش‌های انتقادی قرن بیستم را نمی‌توان از توسعه نظریه‌های ادبی در آغاز همان قرن جدا کرد. در آن زمان، نوعی تضاد میان ساختارگرایی (که بر استقلال آثار ادبی تمرکز دارد) و جامعه‌شناسی ادبیات (که بر رابطه آثار ادبی با سایر عوامل خارج از اثر ادبی، مانند نویسندگان، جامعه و زمینه تاریخی تمرکز دارد)، وجود داشت. لذا ساختارگرایی تکوینی برای ایجاد پلی میان آن‌ها پدیدار شد. ساختارگرایی تکوینی توسط لوسین گلدمن، جامعه‌شناس فرانسوی توسعه داده شد. گلدمن در ایده خود نه‌تنها نظریه را توضیح می‌دهد، بلکه روش تحلیل آثار ادبی را نیز ارائه می‌دهد. بر اساس نظریۀ لوسین گلدمن، در این مقاله به تحلیل بازتاب مسائل اجتماعی در رمان دفاع مقدس در دهۀ ۸۰ و ۹۰ (رمان‌های «آتش به اختیار»، با «جام‌های شوکران»، «دا»، «سوران سرد»، «من زنده‌ام» و «فصل جوانی») و جهان‌بینی نویسندگان رمان‌های حاضر پرداخته شد. پژوهش به روش کیفی و مطالعۀ کتابخانه‌ای، نگاه کل‌نگرانه و ناشی از جهان‌بینی نویسنده در ترسیم رخدادهای زمان دفاع مقدس بررسی گردید و این نتیجه حاصل شد که آثار نویسندگان ادبیات دفاع مقدس، با هر نوع نگرش، برآمده از جامعه‌ای هستند که در آن زندگی می‌کنند و آثار آن‌ها مولود و محصول اجتماع است؛ آثار ادبی دوران دفاع مقدس، ترسیم­کننده تفکرات کلی جامعه است تا جهان­بینی خاص نویسنده. بازنمود فرهنگ‌عامه، وجود دیدگاه‌های متفاوت نسبت به جنگ و امور فرهنگی دفاع مقدس وضعیت کل جامعه را در جنگ نشان می‌دهد. رفتار تک‌تک افراد در رمان­ها انعکاسی از این کلیت جامعه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Narrative of Downfall: Justice Seeking as Rebellion in HatamiKia's cinema

نویسندگان [English]

  • Somayeh Kazemi 1
  • mohammad reza yousefi 2
1 university qom
2 university qom
چکیده [English]

The development of literary theories at the beginning of the 20th century cannot be separated from the emergence of genetic structuralism as one of the critical methodologies of the 20th century. At the time, structuralism (which emphasizes the independence of literary works) and sociology literature (which emphasizes the relationship between literary works and factors outside the literary work, such as authors, society, and historical context) were in conflict. As a result, genetic structuralism arose to serve as a link between them. Sociologist Lucien Goldman, from France, created genetic structuralism. In his proposal, Goldman explains not only the theory but also the procedure for analyzing literary works. In this article, utilizing the theory of Lucien Goldman, we examine the themes of social reflection and the writers' worldview in the Holy Defense novels of the 80s and 90s (Atash Be Ekhtiar, Jamhaye Showkaran, Da, Soran Sard, Man Zende Am, and Fasle Javani). The mentioned novels were discussed. The Holy Defense novel's events were analyzed using a qualitative method and a library study, from a holistic perspective and from the writer's point of view. It was determined that the works of the Holy Defense authors, regardless of their attitude, are a product of the society in which the authors live. Additionally, their products are produced by society. The literary works of the period of the Holy Defense represent the general thoughts of society, thereby revealing the author's particular worldview, the representation of popular culture, the existence of differing perspectives on the war and the cultural affairs of the Holy Defense, and the condition of the entire society during the war. The behavior of each character in the novels reflects the entire society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Issues
  • War Literature
  • Lucien Goldman
  • Genetic Structuralism
  • Holy Defense Literature

مراجع

  1. -آباد، معصومه (1393). من زنده‌ام. چاپ اول. تهران: بروج.

    2-افهمی، جواد (1390). سوران سرد. چاپ دوم. تهران: سوره مهر.

    3-بایرامی، محمدرضا (1389). آتش به اختیار. چاپ اول. تهران: نیستان.

    4-جعفری، مژگان، موسوی سیرجانی، سهیلا، فرزاد، عبدالحسین (1400). سیر کاربرد انگاره‌های زنانۀ زبان در دو کتاب یکشنبۀ آخر و دختر شینا با نگاهی به رویکرد زبانی سارا میلز». متن پژوهی ادبی. 25(89)، 59-85.

    5-حسینی، سیده زهرا (1387). دا. به اهتمام سیده اعظم حسینی. چاپ 131. تهران: سوره مهر.

    6-داوودی، محمد (1385). نقش معلم در تربیت دینی. چاپ 2 دوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

    7-سلیمانی، بلقیس (1380). بررسی آثار نویسندگان زن با موضوع دفاع مقدس. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس

    8-صادقی، اسماعیل، خوانساری، زهره. (1398). تحلیل روانکاوانۀ شخصیت در رمان‌های رئالیستی زمین سوخته و پل معلّق. پژوهش‌نامۀ مکتب‌های ادبی. 3(7)، 41-62.

    9-علی محمدیان، جهانگیر صفری، اسماعیل صادقی (1399). سیر تحول شخصیت و شخصیت‌پردازی در سه رمان منتخب جنگ (دفاع مقدس) دهه شصت تا نود». نشریه تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا). دوره 12، شماره 43.

    10-فراست، قاسمعلی (1391). فصل جوانی. چ اول. تهران: عصر داستان.

    11-کهنموئی پور، ژاله (1389). نقد جامعه‌شناختی و لوسین گلدمن. تهران: علمی و فرهنگی.

    12-گلدمن، لوسین (1369). جامعه‌شناسی ادبیات دفاع از جامعه‌شناسی رمان. ترجمه محمدجعفر پوینده. چاپ اول. تهران: هوش و ابتکار.

    13-گلدمن، لوسین (1371). جامعه‌شناسی ادبیات (دفاع از جامعه‌شناسی رمان). ترجمه محمدجعفر پوینده. تهران: هوش و ابتکار.

    14-گلدمن، لوسین (1377). جامعه‌شناسی ادبیات، درآمدی بر جامعه‌شناسی ادبیات (مجموعه مقالات). ترجمه محمدجعفر پوینده. چاپ اول. تهران: نقش‌جهان.

    15-گلدمن، لوسین (1381). جامعه، فرهنگ و ادبیات. گزیده و ترجمه محمدجعفر پوینده. تهران: نو.

    16-گلدمن، لوسین (1382). نقد تکوینی. ترجمه محمدتقی غیاثی. چاپ اول. تهران: بزرگمهر.

    17-گلیاری، پریسا و برزویی، رضا و قوامی، بدریه و ادهمی، جمال. (1400). تحلیل رمان درازنای شب بر اساس نظریۀ ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن. پژوهش‌نامه ادبیات داستانی. 10(2). 77-97.

    18-مختاری، مسروره (1398). تحلیل محتوایی رمان ««آتش به اختیار»» اثر محمدرضا بایرامی بر اساس جامعه‌شناسی رمان «ژرژ لوکاچ» و «لوسین گلدمن». پژوهش‌های بین‌رشته‌ای ادبی. 1(1)، 284-302.

    19-مرتضوی کیاسری، حسین (1380). پری‌رو. چاپ اول. تهران: پالیزان.

    20-میر، محمد و شهرکی، علی (1394). بررسی مسائل اجتماعی در رمان «من زنده‌ام» اثر معصومه آباد (طبق نظریه گلدمن). همایش بین‌المللی جستارهای ادبی، زبان و ارتباطات فرهنگی. تهران.

    21-نجفی، عبدالمجید (1385). با جام‌های شوکران. چاپ اول. تهران: صریر.

     

    22-Burns، Elizabeth and Tom (Ed.) (1973). Sociology of Literature and Drama. Harmondsworth، Middlesex: Penguin Books Ltd.

    23-Faruk HT. (1988). Strukturalisme Genetics dan Epistemologi Sastra. Yogyakarta: P.D. Lukman.

    References

    1. Abad, Masoumeh. (2014). "I am alive." 1st Edition. Tehran: Borouj. .(In Persian)
    2. Afhami, Javad. (2011). "Cold Song." 2nd Edition. Tehran: Sooremehr. .(In Persian)
    3. Bayrami, Mohammadreza. (2010). "Fire at Will." 1st Edition. Tehran: Neyestan. .(In Persian)
    4. Jafari, Mojgan, Mousavi Sirjani, Soheila. Farzad, Abdul Hussein. (2021). "The Application of Feminine Figures of Speech in 'The Last Sunday' and 'Shina's Daughter' with a View to Sara Mills' Linguistic Approach," Literary Text Research. 25(89), 59-85. .(In Persian)
    5. Hosseini, Sayyedeh Zahra. (2008). "Da," edited by Sayyedeh Azam Hosseini. 131st Edition. Tehran: Sooremehr. .(In Persian)
    6. Davoudi, Mohammad. (2006). "The Role of the Teacher in Religious Education." 2nd Edition. Qom: Research Institute of the Seminary and University. .(In Persian)
    7. Soleimani, Belghis. (2001). "A Study of the Works of Female Writers on the Subject of Sacred Defense." Tehran: Foundation for the Preservation and Publication of Sacred Defense Works and Values. .(In Persian)
    8. Sadeghi, Ismail. Khansari, Zahra. (2019). "Psychoanalytic Analysis of Character in Realistic Eras: 'Scorched Earth' and 'the Suspension Bridge'." Literary Schools Research Journal, 3(7), 41-62. .(In Persian)
    9. Ali Mohammadian, Jahangir. Safari, Ismail Sadeghi. (2020). "The Evolution of Character and Characterization in Three Selected Novels of the Sacred Defense War from the Sixties to the Nineties." Dehkhoda Journal of Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts. Volume 12, Issue 43. .(In Persian)
    10. Farasat, Ghasemali. (2012). "Chapter Youth." 1st Edition. Tehran: Asre-Dastan. .(In Persian)
    11. Kahanmoeipour, Zhaleh. (2010). "Sociological Criticism and Lucien Goldman." Tehran: Elm va Farhang Publication. .(In Persian)
    12. Goldman, Lucien. (1990). "Sociology of Defense Literature: From Sociology of the Novel." Translated by Mohammad Jafar Puyandeh. 1st Edition. Tehran: Housh va Ebtikar Publication. .(In Persian)
    13. Goldman, Lucien. (1992). "Sociology of Literature Defense: Sociology of Man." Translated by Mohammad Jafar Puyandeh. Tehran: Housh va Ebtikar Publication. .(In Persian)
    14. Goldman, Lucien. (1998). "Sociology of Literature: An Introduction to the Sociology of Literature (Proceeding)." Translated by Mohammad Jafar Puyandeh. 1st Edition. Tehran: Naqsh-e-Jahan. .(In Persian)
    15. Goldman, Lucien. (1998). "Introduction to the Sociology of Literature: Sociology of Literature Defense (Collection of Articles)." Translated by Mohammad Jafar Puyandeh. 1st Edition. Tehran: Naqsh-e-Jahan. .(In Persian)
    16. Goldman, Lucien. (2003). "Genetic Criticism." Translated by Mohammad Taghi Ghayathi. 1st Edition. Tehran: Bozorgmehr. .(In Persian)
    17. Goliari, Parisa. Barzouyi, Reza., Qavami, Badrieh., Adhami, Jamal. (2023). "Genetic Structuralist Analysis of the Novel 'Long Night' Based on Lucien Goldman's Theory." Journal of Fiction Literature, 10(2), 77-97. .(In Persian)
    18. Mokhtari, Masrureh. (2019). "Content Analysis of the Novel 'Fire at Will' by Mohammad Reza Bayrami, Based on the Sociology of the Novel by 'George Lukacs' and 'Lucien Goldman'." Literary Interdisciplinary Research, 1(1), 284-302. .(In Persian)
    19. Mortazavi Keyasari, Hussein. (2001). "Fairy Face." 1st Edition. Tehran: Palizan. .(In Persian)
    20. Mir, Mohammad. Shahriki, Ali. (2015). "Investigating Social Issues in the Era of the Novel 'I am Alive' by Masumeh Abad (Based on Goldman's Theory)." International Conference on Literary Studies, Language and Cultural Communication. Tehran. .(In Persian)
    21. Najafi, Abdulmajid. (2006). "With Hemlock Cups." 1st Edition. Tehran: Sarir. .(In Persian)
    22. 22-Burns، Elizabeth and Tom (Ed.) (1973). Sociology of Literature and Drama. Harmondsworth، Middlesex: Penguin Books Ltd.
    23. 23-Faruk HT. (1988). Strukturalisme Genetics dan Epistemologi Sastra. Yogyakarta: P.D. Lukman.
جامعه شناسی هنر و ادبیات
دوره 14، شماره 2
(پاییز و زمستان 1401)
اسفند 1402
صفحه 45-58

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار