بازنمود نشانه‌های هویّت اسلامی در رمان الرَّجُل الّذی آمَنَ بر پایه نشانه‌شناسی اجتماعی پی‌یر گیرو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه گیلان

چکیده

پی­یِر گیرو، زبان­شناس فرانسوی (1912-1983) نشانه­های اجتماعی را از دو زاویه «هویت» و «آداب معاشرت» می­کاود و مسئله هویت را در مقوله­هایی چون دین، یونیفرم، نشان­ها و مدال­ها، گروه­های شغلی، نام­ها و القاب، آرایش­ها و غیره جست وجو می­کند و مسئله آداب معاشرت را در مؤلفه­هایی همچون لحن کلام، اطوارپژوهی، فاصله­پژوهی و غیره بررسی می­نماید. او معتقد است که با مطالعه نشانه­ها و درک معانی نهفته در آن­ها می­توان به رهیافتی ژرف از تمایز اندیشه­ها دست یافت. ادیبان و نویسندگان با آگاهی از کارکردهای این رویکرد علمی به انتقال مقاصد ادبی خویش همّت گماشته­اند. نجیب کیلانی (1931- 1995)، ادیب مصری در رمان الرَّجلُ الّذی آمَنَ با استفاده از نشانه­های اجتماعی، تقابل فرهنگ شرق و غرب و دوگانگی شخصیت افراد غرب­زده و هویت­باخته را در راستای تبیین هویت ناب اسلامی به تصویر کشیده ­است. پژوهش حاضر بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی شناسه­های «هویت اسلامی» در رمان مزبور با توجه به نشانه­شناسی اجتماعی پی­یر گیرو بپردازد. یافته­ها نشان می­دهد که نویسنده اهتمام ویژه­ای به سازه­های دینی در اثر خود دارد. وی کوشیده تا با تمرکز بر برخی نشانه­های اجتماعی اسلامی از قبیل اعمال دینی، عواطف دین­مدارانه، اعتقادات دینی، یونیفرم و تَن­پوش­های هویت­بخش، القاب و نام­های هویت­مند، مناسبات شغلی مبتنی‌بر اخلاق اسلامی و غیره، تمایز بین شرق و غرب و نیز واقعیت­های فرهنگی و اقتصادی آن­ها را بازتاب دهد و با برجسته­سازی هویت و فرهنگ اسلامی در سرزمین­های شرقی، بسترهای نهادینه­سازی آن را بیش‌از‌پیش در اذهان مخاطبان فراهم، و روحیه پاسداری از فرهنگ دینی را در جامعه تقویت کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of the signs of Islamic identity in the novel " Alrajol allazi amana" based on the social semiotics of Pierre Giro

نویسندگان [English]

  • sara javadi 1
  • omid jahanbakht layli 2
  • hadi shabani 2
1 Graduated from the University of Guilan with a master's degree in Arabic language and literature
2 Faculty member of the Department of Arabic Language and Literature, University of Guilan
چکیده [English]

Pierre Giroud, a French linguist (1912-1983), explores social signs from the perspectives of "identity" and "social etiquette". He explores the issue of identity in categories such as religion, language, occupation, names and titles, etc., and believes that by studying the signs and understanding the meanings hidden in them, a deep approach to the distinction of ideas can be achieved. Found. Writers and writers, aware of the functions of this scientific approach, have tried to convey their literary goals. Najib Kilani (1995-1931), an Egyptian writer in his novel "Alrajol allazi amana", depicts the confrontation between Eastern and Western culture and the duality of the personalities of Westernized people in order to explain the pure Islamic identity. The present study intends to investigate the characteristics of "Islamic identity" in the novel in a descriptive-analytical manner with regard to the persistent social semiotics of Giro. The findings show that the author pays special attention to religious structures in his work. He has tried to highlight some of the signs of Islamic society such as religious practices, religious sentiments, religious beliefs, the appearance of various clothes, titles and letters of identity and professional relations based on Islamic ethics. To reflect the distinction between East and West and their cultural and economic realities, and by highlighting the Islamic identity and culture in the Eastern lands, to provide the grounds for its institutionalization more and more in the minds of the audience and the spirit Strengthen the protection of religious culture in society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social semiotics
  • Pierre Giro
  • Najib Kilani
  • novel "The man who is safe"
  • Islamic identity
  1. قرآن کریم.
  2. آرون، ریمون (1370)، مراحل اساسی اندیشه در جامعه‏شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: آموزش.
  3. آلستون، ویلیام. پی (1383)، تجربه دینی، ترجمه مالک حسینی، چاپ اول، تهران: هرمن.
  4. أحمد، نحلة (2001)، علم اللغة النظامی مدخل إلی النظریة اللغویة عند هالیدای، الإسکندریة: ملتقی الفکر.
  5. استارک، رادنی (1393)، جامعه­شناسی استارک، ترجمه نسرین طباطبایی و محمدرضا جعفری، تهران: ثالث.
  6. اسکولز، رابرت (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: آگاه.
  7. اکبری، بهمن (1387). «بحران هویت و هویت دینی». پیک نور، شماره چهارم، صص219- 231.
  8. ایگلتون، تری (1380)، پیش­درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه عباس مخبر، چاپ دوم، تهران: مرکز.
  9. بوردیو، پی­یر (1389)، نظریه کنش، ترجمه مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار.
  10. پترسون، مایکل و دیگران (1376)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
  11. پراودفوت، وین (1383)، تجربۀ دینی، ترجمه عباس یزدانی، چاپ دوم، قم: طه.
  12. جوادی یگانه/ عزیزی، محمدرضا/ جلیل (1387). «هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز با توجه به عامل رسانه». نشریه تحقیقات فرهنگی ایران، شماره سوم، صص183-214.
  13. حسنی، محمد حسن (1378). نوسازی جامعه از دیدگاه امام خمینی (ره)، تهران: نشر عروج.
  14. حیاتی، زهرا (1386)، از هویت ایرانی، تهران: سوره مهر.
  15. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
  16. رضایی­تهرانی، علی (1392)، سیر و سلوک، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
  17. زند وکیلی، مهدی (1376)، «دین نهادی اجتماعی یا حقیقتی فرا نهادی؟»، مجله مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شماره اول، صص30-33.
  18. سجودی، فرزان (1393)، نشانه‏شناسی کاربردی، چاپ سوم، تهران: علم.
  19. سیبیاک، تامس آلبرت (1391)، درآمدی بر نشانه­شناسی، ترجمه محسن نوبخت، تهران: علمی.
  20. شفرز، برنهاد (1384)، مبانی جامعه­شناسی جوانان، ترجمه کرامت الله راسخ، تهران: نی.
  21. طالبان، محمدرضا (1388)، «چارچوبی مفهومی برای پیمایش دینداری در ایران»، اسلام و علوم اجتماعی، شماره اول، صص7-48.
  22. عبد الخالق، نادر أحمد (2009)، الشَّخصیة الرِّوائیة بین علی باکثیر و نجیب الکیلانی دراسة موضوعیة و فنیة، مصر: دار العلم والإیمان.
  23. فرهنگی/ باستانی، سهیلا/ معصومه (1393)، «نشانه­شناسی رمان بیوتن»، فصلنامه تخصصی نقد ادبی، شماره 25، صص 121-151.
  24. کاشفی، مولا­حسین­واعظ (1350)، فتوّت­نامه سلطانی، تصحیح محمدجعفر محجوب، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  25. کلینی، محمد (1365)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
  26. الکیلانی، نجیب (2005)، الرَّجُل الّذی آمَنَ، بیروت: مؤسّسة الرسالة.
  27. گیرو، پی­یر (1380)، نشانه‏شناسی، ترجمه محمد نبوی، تهران: آگاه.
  28. لیوون، تئوون (1395)، آشنایی با نشانه­شناسی اجتماعی، ترجمۀ محسن نوبخت، تهران: علمی.
  29. ماهوزی/ بلاوی/ زارع، زهرا/ رسول/ ناصر (1399). «واکاوی بحران هویت زنان زیر تیغ داعش در رمان الکافره بر پایه نظریه اریکسون». جامعه­شناسی هنر و ادبیات، شماره دوم، صص243- 264.
  30. مطهری، مرتضی (1367)، مسئله حجاب، تهران: صدرا.
  31. معین، محمد (1381)، فرهنگ فارسی، تهران: امیر کبیر.
  32. همیلتون، مَلکُم (1394)، جامعه­شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ پنجم، تهران: ثالث.
  33. یار شاطر، احسان (1383)، پوشاک در ایران زمین، ترجمه پیمان متین، تهران: امیر کبیر.