تغییر موقعیت اجتماعی هنرها: از «هنرهای مردمی» به «هنرهای زیبا» مطالعه موردی تغییر موقعیت اجتماعی هنر چهل‌تکه‌دوزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد گروه آموزشی طراحی لباس، موسسه آموزش عالی معماری و هنر پارس. تهران- ایران

2 مدیر گروه نظرسنجی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی

چکیده

«هنرمردمی» به آن دسته از هنرهایی اطلاق می‌شود که در طول تاریخ به‌شکل شایسته‌ای مورد توجه قرار نگرفته‌ و موفق نشده‌اند جایگاه واقعی خود را در هنر معاصر بیابند. این هنرها غالباً در حوزه صنایع‌دستی قرار دارند و در قالب یک فرایند هنری تکراری باقی می‌مانند. مجموعة این هنرها معمولا تحت عنوان «هنرهای زنانه» یا «هنرهای خانگی[1]» نیز شناخته می‌شوند، تا پیش از قرن نوزدهم میلادی، تحت عنوان «هنرهای دون» (سطح پایین) یاد می‌شده است. این هنرها در زمان‌های مختلف و به فراخور جامعه و فرهنگ، کارکردهایی متفاوت در زندگی انسان داشته‌اند، اما امروزه برخی از این هنرها در کشورهای اروپای ‌غربی و آمریکای شمالی، به‌عنوان یکی از اقسام «هنرهای‌زیبا» به‌رسمیت شناخته شده‌اند.
در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﻼش دارﯾﻢ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ داﺳﺘﺎنِ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖِ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻫﻨﺮﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎی ﺷﻤﺎﻟﯽ، ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ‌ﺗﻮان اﻧﺒﻮﻫﯽ از ﻣﻮارد ﻣﺸﺎﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﻨﺮﻫﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ‌ اﯾﺮان و ﺟﻮاﻣﻊ ﻫﻢ‌ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ در ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﺎ ﭘﯿﻤﻮدن ﻣﺴﯿﺮی ﻣﺸﺎﺑﻪ، از ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اجتماعی ﻓﺮودﺳﺖ و ﻣﻐﻔﻮل و ﺑﯽ‌ﺑﯿﺎن «ﻫﻨﺮﻫﺎی ﻣﺮدم» ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﺸﺮوع و ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ‌ﺷﺪه و رﺳﻤﯿﺖیافتة اجتماعی «ﻫﻨﺮﻫﺎی زﯾﺒﺎ» ﺗﻐﯿﯿﺮ داد.
در این پژوهش برای توصیف این تغییر جایگاه اجتماعی، بر تغییر موقعیت هنر چهل‌تکه‌دوزی به‌صورت مطالعه‌ای موردی متمرکز شده‌ایم. این پژوهش به روش مطالعه اسنادی و مصاحبه با متخصصان انجام شده است.
در نهایت این مطالعه ده عاملی که در کشورهای اروپای غربی و آمریکای شمالی، به تغییر موقعیت اجتماعی این هنرها انجامیده است؛ یعنی حمایت نهاد‌های رسمی، سازمان‌های غیر‌انتفاعی، تشکیل انجمن‌های هنری، تأسیس مراکز آموزشی و رشته‌های دانشگاهی و پژوهشکده‌های مستقل، برگزاری همایش، گردهمایی یا سمینارهای حرفه‌ای، برگزاری جشنواره‌ها و بی‌ینال‌ها، ایجاد موزه‌های اختصاصی این هنرهای مردمی، تشویق تأسیس گالری‌های خاص این هنرها، چاپ نشریات تخصصی و ترویج و صدا بخشی به آثار هنرمندان و پژوهش‌های تخصصی در این حوزه در فضای مجازی را شناسایی کرد. غالب این عوامل در فضای اجتماعی هنرهای مردمی در ایران غایب‌اند و در صورت وقوع، می‌توانند به تغییر موقعیت اجتماعی هنرهای حاشیه و مردمی به موقعیت اجتماعی هنرهای مرکز یا هنرهای زیبا بینجامند.
 
[1] Domestic art

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Changing the Social Status of the Arts: From "Folk Arts" to "Fine Arts" (A case study of changing the social status of the art of patchwork)

نویسندگان [English]

  • azadeh salman mahini 1
  • mahdi soleimanieh 2
1 .
2 Director of the survey group of Social Security Organization Research Institute
چکیده [English]

Folk art" refers to those arts that have not been properly considered throughout history and have not succeeded in finding their true place in contemporary art. These arts are often in the field of handicrafts and remain in the form of a repetitive artistic process. The collection of these arts is also commonly known as "women's arts" or " Domestic arts", until the nineteenth century it was known as "low level arts". These arts have played different functions in human life at different times and according to society and culture, but today some of these arts are recognized as one of the "beautiful arts" in Western Europe and North America.
In this study, we try to show the change in the position of these arts in Europe and North America, how this path can be used to change the position of Folk arts to Fine arts in Iran.
Finally, this study of the ten factors that have changed the social status of these arts in Western Europe and North America, namely the support of official institutions, non-profit organizations, the formation of art associations, the establishment of educational centers and academic disciplines and independent research institutes, conferences, gatherings or seminars He identified professions, holding festivals and biennials, creating dedicated museums of these folk arts, encouraging the establishment of special galleries of these arts, publishing specialized publications, and promoting and sounding the works of artists and specialized research in this field in cyberspace. Most of these factors are absent in the social atmosphere of folk arts in Iran and if they occur, they can change the social status of marginal and folk arts to the social status of central arts or fine arts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social status of arts
  • folk arts
  • fine arts
  • women's arts
  • domestic art
  • آریان پور، امیر حسین (1354). جامعه شناسی هنرها، تهران: انجمن کتاب دانشجویان دانشکده هنرهای زیبا.
  • اسمیت، ادوارد لوسی. مترجم: سمیع آذر، علیرضا (1387). جهانی شدن و هنر جدید، تهران: چاپ و نشر نظر.
  • اودراد، اعظم؛ فاضل، عاطفه (1395). «عوامل اجتماعی مؤثربر تبدیل سفال از«صنعت” به ”هنر” در ایران»، مطالعات اجتماعی ایران، 9(3) : 54-79.
  • جمالزاده، سیدمحمدعلی (1392). گنج شایگان، تهران: سخن.
  • سید صدر، سیدابوالقاسم (1388). دایره المعارف هنرهای صنایع دستی و حرف مربوط به آن، تهران: انتشارات سیمای دانش.
  • طباطبایی یزدی، لیلا (1398). بازخوانی انتقادی سنت تاریخنگاری هنر اسلامی؛ با تأکید بر "هنرهای مردم". پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.

7- Art, Craft, Design & the Studio Quilt., (2009). Lincoln, NE: International Quilt Study Center & Museum.

8- Becker, Howard S., (1982). Art Worlds, Berkeley: University of California Press.

9- Crow, Nancy., (2006). Nancy Crow. Breckling Press.

10- James, Michael., (1993). the Quiltmaker's Handbook: A Guide to Design and Construction. Leone Pubns.

11- James, Michael., (1996). the Second Quiltmaker's Handbook: Creative Approaches to Contemporary Quilt Design. Dover Publications.

12- James, Michael., (1998). Art and Inspirations. C&T Publishing.

13- Roderick, Kiracofe., & Mary, Elizabeth Johnson., (2004). The American Quilt: A History of Cloth and Comfort 1750-1950. Potter Style.

14- Lozanoff, Bailey., (2019). History of Art Quilting. West Chester University.

15- Meller, Susan., (2013). Silk and Cotton: Textiles from the Central Asia That Was. Harry N. Abrams

16- سایت textileartist، منتشر شده در تاریخ: 2015، قابل دسترسی در4/6/1399:

https://www.textileartist.org/

17- موزه بین‌المللی چهل‌تکه، سایتinternational quilt museum، منتشر شده در تاریخ: 2019، قابل دسترسی در12/7/1398:

https:// internationalquiltmuseum.org

18- گلوبالیسم در مد، سایت plateconference، منتشر شده در تاریخ: 2016، دسترسی در 21/10/1398:

https://www.plateconference.org/can-global-craft-artisanship-future-luxury-fashion

19- سایت وزارت فرهنگ فرانسه، منتشر شده در تاریخ: 2018، قابل دسترسی در 4/6/1399:

https://www.culture.qouv.fr