نقش پژوهش‌های کیفی در تحلیل هنرهای تجسمی با تأکید بر آثار نقاشان جهان اسلام (نمونه‌های موردی: حبیب‌الله صادقی، خالد تهمازی، آمینه احمد، عادل رستمف)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی پژوهش هنر، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان، استادیار گروه آموزشی آموزش هنر. تهران. ایران

2 دکترای تخصصی تاریخ تحلیلی-تطبیقی از دانشگاه شاهد. عضو هیئت علمی دانشگاه مازندران، استادیار گروه پژوهش هنر و صنایع دستی. تهران. ایران

چکیده

پژوهش کیفی نوعی پژوهش بینا رشته‌ای و ترا رشته‌ای به‌شمار می‌رود که می‌توان آن را در مطالعات و تحقیقات حوزة هنر به کار برد. این فرآیند از طریق برخی از الگوها و دیدگاه‌های معرفت‌شناختی قوام پیدا می‌کند و هدف آن بیشتر درک و فهم پدیده‌هاست تا پیش‌بینی وضعیت‌ها. پژوهش کیفی، ساحتی متأثر از مؤلفه‌ها و پارادایم‌های پسامدرن، هرمنوتیک، مطالعات فرهنگی، نشانه‌شناسی و تحلیل‌های انتقادی گفتمان است، لذا از این منظر گاهی مواقع واجد نوعی رویکرد انتقادی و تحلیلی است. این مقاله که با استفاده از روش تحقیق کیفی (نشانه ـ معناشناسی) نوشته شده، به بررسی و معرفی پژوهش کیفی و کاربرد آن در مطالعات هنری، با مطالعة موردی نقاشی معاصر جهان اسلام پرداخته ‌است. اطلاعات و داده‌های مورد نظر بر اساس مطالعات نظری و روش کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند. نتایج حاصل از تحلیل یافته‌ها نشان می‌دهد که: 1ـ نقاشی معاصر جهان اسلام، به دلیل دارا بودن ابعاد زیبایی‌شناختی، زبان و بیان معاصر خویش؛ و در عین حال به‌عنوان یک نظام نشانه‌ای، می‌تواند توسط پژوهش‌های کیفی از چارچوب‌ها و دیدگاه‌های کلی و بعضاً توصیفی خارج شده و در حوزه‌های تحلیل متن مورد بررسی قرار گیرد. 2ـ تحقیقات کیفی به دلیل خاصیت چند‌بعدی و منعطف خود، مناسب‌ترین روش و رویکرد علمی در مطالعات هنرهای دیداری و به‌ویژه نقاشی به‌شمار می‌رود که اغلب هم نتایج علمی و متفاوتی از تفسیر و تحلیل متون هنری به دست می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Qualitative Research in Visual Arts with emphasis on Works of painters of the Islam world (Case studies: Habibollah Sadeghi, Khalid Tahmazi, Amineh Ahmad, Adel Rostamov)

نویسندگان [English]

  • Sadegh Rashidi 1
  • Aliasghar Kalantar 2
1 Ph.D. Assistant Professor, Department of art education. Farhangian University. Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Handicrafts and Art Research, Faculty of Art and Architecture, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Qualitative research is a kind of interdisciplinary and transdisciplinary research that can be used in studies and research in the field of art. This process is to be consolidated through some epistemological patterns and views, and its purpose is more to understand phenomena than to predict situations. Qualitative research is influenced by postmodern elements and paradigms, hermeneutics, cultural studies, semiotics, and critical discourse analysis, so from this view, it sometimes has a critical and analytical approach. This article, which has been written using the qualitative research method (sign-semantics), has studied and introduced qualitative research and its usage in artistic studies, and a case study of contemporary painting in the Islamic world. The information and data of this research have been collected based on theoretical studies and library methods. The results of research findings show that: 1- Contemporary painting of the Islamic world, due to its aesthetic dimensions, language, and its contemporary expression and at the same time, as a sign system, it can be taken out of general and sometimes descriptive views by qualitative research and studied in the fields of text analysis. 2- Qualitative research, due to its multidimensional and flexible features, is the most appropriate scientific method and approach in the study of visual arts, especially painting, which often gives different scientific results from the interpretation and analysis of artistic texts. The methodology of qualitative research studies can be related to the approaches such as anthropology, semiotics, cultural studies, language, cognition, and discourse analysis. Appropriate theoretical and analytical capabilities will prepare the researcher. This process through some of the patterns and consistencies will bring epistemological perspectives and the aim of understanding the phenomenon will have more predictable situations. Qualitative research is influenced by the sphere of postmodern paradigms, hermeneutics, cultural studies, semiotics, and critical discourse analysis. So, from this point of view, this approach includes analytical and critical features. The present paper uses qualitative research methods to review the application of qualitative research methodology in studies of Contemporary art of the Islamic World. Information and data were collected and reviewed in a library method. The results suggest that the Contemporary Painting of the Islamic World due to the specific cultural and aesthetic dimensions and, at the same time as a sign system can be reviewed by qualitative studies and their research frameworks. They also show that previous studies that only contain history are far outside the mainstream; Hence this paper takes on new areas of scientific study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qualitative research
  • painting
  • sign-semantics
  • Image
  • contemporary art
  • استراس، انسلم و کوربین، جولیت. (1387). اصول روش تحقیق کیفی، نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها. ترجمه: بیوک محمدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  • پاکتچی، احمد. (1385). «شکل‌باختگی در همنشینی با شکل پیشین به‌عنوان مبنای تحلیل نشانه‌های تصویری». مجموعه مقالات دومین هم‌اندیشی نشانه‌شناسی هنر. تهران: انتشارات فرهنگستان هنر. صص 23ـ047
  • پرتوی، فهیمه. (1386). «تحقیق کیفی در مطالعات هنری با تأکید بر شیوه‌های گرداوری داده‌ها و تحلیل محتوا و تجزیه و تحلیل تطبیقی. پژوهشنامه فرهنگستان. صص 9ـ23
  • حریری، نجلا. (1385). اصول و روش‌های تحقیق کیفی. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
  • دلاور. علی. (1374). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: انتشارات رشد.
  • رشیدی، صادق. (1389). «کاربرد روش‌شناسی پژوهش‌های کیفی در مطالعات هنر اسلامی مطالعة موردی: نشانه‌شناسی نگارگری». دو فصلنامه نامه هنرهای تجسمی و کاربردی، دانشگاه هنر، شماره سوم، صص 35ـ21.
  • سجودی، فرزان. (1388). نشانه‌شناسی: نظریه و عمل، تهران: انتشارات علم.
  • شعیری، حمیدرضا. (1385). تجزیه‌وتحلیل نشانه ـ معنا شناسی گفتمان. تهران: سمت.
  • نامور مطلق، بهمن. (1385). «ترامتنیت، مطالعة روابط یک متن با دیگر متن‌ها». پژوهشنامة علوم انسانی، شماره 56. صص 98-83
  • A. (2001). Quantity and Quality in Social Research. Unwin Hyman: London.
  • Daniel, (2007). Semiotics (The Basic). Routledge press, London and New York.
  • Creswell, John W. (2017). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches. SAGE Publications.
  • Delavar, A. (1995). Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences. Tehran: Roshd Press.
  • N, and Lincoln, Y.S. (2005). (Eds) Hand Book of Qualitive Research. Thousand Oaks. CA: SAGE.
  • U. (2009). An Introduction to Qualitative Research. CA: SAGE.
  • Hariri, N. (2006). Principles and methods of qualitative research. Tehran: Publication of Islamic Azad University Science and Research Branch.
  • Jongeward, C. (1997). Visual Portraits: An artistic approach to qualitative educational research. U.S. DEPARTMENT OF EDUCATION Office of Educational Research and Improvement Education Resources Information Center (ERIC). 1-12
  • Kazmi, N. (2009), Islamic Art, The past and Modern, Roli Books, luster press: India.
  • Kjørup, S. (2011). Pleading for Plurality: Artistic and Other Kinds of Research, in: Research in the Arts. Edited by: Michael Biggs and Henrik Karlsson. Routledge Press.
  • Lord, A. (2012). "Qualitative research in the creative arts". Creative Approach to Research, 5(1), 6, 58-76.
  • Namvar Motlagh, B. (2008). "Transtextual Study". Human Sciences, 56, 127-142.
  • Neuman, W. Lawrence (2014). Basics of Social Research: Qualitative and Quantitative Approaches. Pearson Education.
  • Pakatchi, A.(2006)."Loss of shape in accompanying with the previous shape as the basis for the analysis of visual cues".Proceedings of the second symposium of art semiotics, Tehran: Publications of Iranian Academy of the Arts, 23-047.
  • Partovi, F. (2007). "Qualitative research in art studies with emphasis on data collection methods and content analysis and comparative analysis". Pazhouhesh Nameh-e Farhangestan-e Honar, 9-23.
  • Rashidi, S. (2010). "Application of qualitative research methodology in Islamic art studies", Journal of Visual and Applied Arts, 3(6), 21-35.
  • Shairi, H. R. (2006). Semiotic Analysis of Discourse. Tehran: Samt.
  • Sojoodi, F. (2009). Semiotics: Theory and Practice. Tehran: Elm.
  • Strauss, A. & Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research Grounded Theory Procedures and Techniques (B. Mohamadi, Trans.). Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies.
  • Sullivan, G. (2004). Art Practice as Research: Inquiry in the Visual Arts. SAGE
  • Williams, R. M-C. (2009). "Graphic Historiography: A qualitative research project using Visual Art as a Method for Inquiry and Understanding". AERA Annual Meeting. SIG-Arts and Inquiry in the Visual and Performing Arts in Education, San Diego, California. https://doi.org/10.17077/6nvk-fux7.
  • Wolcott, H. F. (2009). Writing Up Qualitative Research. SAGE Publications.