بررسی جامعه شناختی زمینه های تحول موسیقی در ایران دهه 50 شمسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ایران. تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

پرسش اساسی این مقاله آن است که در دهة 05 شمسی در مناسبات تولید موسیقی در ایران چه تغییراتی رخ می دهد که موسیقی اعتراضی به عنوان ژانری مستقل سر بر می آورد؟ دهة 05 دهه ای است که مشهور به دهة تولد موسیقی معترض در ایران است. برای پاسخ به این پرسش با استفاده از مفاهیم کلیدی که برای پرداخت نظری پژوهش اهمیت دارند، ابتدا به تعریف مفهوم موسیقی اعتراضی پرداخته ایم و سپس علت انتخاب دهة 05 شمسی را به عنوان بازة انجام این پژوهش شرح داده ایم. موسیقی اعتراضی که ریشه در غرب دارد و در دهة 50 میلادی آغاز می شود، هم زمان با ورود به ایران، مناسبات تولید موسیقی در ایران را نیز دچار تحولاتی می کند. در روش شناسی پژوهش از ساختارگرایی تکوینی پیر بوردیو استفاده شده است که تشکیل و تکوین خرده میدان موسیقی اعتراضی را در سه سطح بررسی می کند: سطح روابط درون میدان، سطح عادت واره های کنشگران میدان و سطح رابطة میدان با میادین دیگر، به ویژه میدان قدرت. در این پژوهش نیز سعی شده است با استفاده از این سه سطح تحلیل که بوردیو استفاده کرده
است، تصویر دقیقی از مختصات این میدان برای فهم مناسبات درون آن ارائه شود. نتیجة پژوهش را می توان به این شکل توضیح داد که در شکل گیری و تکوین خرده میدان موسیقی اعتراضی در ایران دهة 50، شیوة برخورد میدان قدرت با موسیقی و کنشگران فعال در این میدان به عنوان عاملی بسیار اساسی ایفای نقش می کند. همچنین پیشرفت های تکنولوژیک در فرآیندهای ضبط از عوامل سخت افزاری مؤثر در این تحولات است. مختصات اساسی جامعة ایران به عنوان جامعة مخاطب موسیقی اعتراضی نیز در شرایط ویژه ای قرار دارد و رشد شهرنشینی، رشد جمعیت جوان تحصیل کرده و همچنین فشارهای بین المللی سیاسی بر حکومت در برخی موارد حقوق بشری که در نتیجة خفقان سیاسی پدید آمده بود، همگی از عواملی هستند که زمینه های تحولات موسیقی اعتراضی در این دوران را شکل می دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

.

نویسندگان [English]

  • Sara Shariati 1
  • Saeed Mahdavi Mazdeh 2
1 Tehran university
2 Master Student, Sociology Group, Faculty of Social Sciences, University of Tehran
چکیده [English]

The main question of this dissertation is what changes are taking place in the relations of music production in Iran in the 1950s, when protest music emerged as an independent genre? The 50's is a decade known as the decade of the birth of protest music in Iran. To answer this question, using the key concepts that are important for the theoretical payment of the research, we have first defined the concept of protest music and then explained the reason for choosing the fifties as the period of this research. Protest music, which has its roots in the West and begins in the 1960s, changes relations with music production in Iran as it enters Iran. In the research methodology, Pierre Bourdieu's developmental structuralism is used, which examines the formation and development of the protest music sub-field at three levels: the level of relations within the field, the level of habits of field actors and the level of field relations with other fields. Special power field. In this research, we have tried to provide an accurate picture of the coordinates of this field to understand the relationships within it, using these three levels of analysis used by Bourdieu. The result of the research can be explained in this way that in the formation and development of the protest music sub-field in Iran in the 1950s, the way the field of power deals with music and activists active in this field plays a very fundamental factor. . Also, technological advances in recording processes are among the hardware factors influencing these developments. The basic characteristics of Iranian society as a society of protest music are also in special circumstances, and the growth of urbanization, the growth of the educated young population, as well as international political pressure on the government in some cases of human rights resulting from political repression They are all factors that shape the context of the evolution of protest music in this period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology of Music
  • Music
  • Protest Music
  • 1950 s
  • Music Developments
آبراهامیان، یرواند، )4898 ،)ایران بین دو انقالب، ترجمة احمد گلمحمدی و محمد ابراهیم فتاحی،
تهران: نشر نی.
0 .آبراهامیان، یرواند، )4890 ،)تاریخ ایران مدرن، ترجمة محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
8 .آقاییپور، شهرام، )4880« ،)عارف، حنجرة انقالب مشروطه )نگاهی به تأثیر انقالب مشروطه بر
موسیقی ایران(«، گنجینه اسناد، شماره 00 ،صص 010 تا 000.
1 .بوردیو، پیر، )4890 ،)تمایز: نقد اجتماعی قضاوتهای ذوقی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: ثالث.
0 .ترزال/ بیکر، )4880 ،)روش تحقیق نظری در علوم اجتماعی )رشته علوم اجتماعی(، ترجمه هوشنگ
نایینی، تهران: نشر دانشگاه پیامنور.
0 .خوشنام، محمود، )4892 ،)از نجوای سنت تا غوغای پاپ، تهران: فرهنگ جاوید.
2 .روی، شوکر، )4881 ،)شناخت موسیقی مردمپسند، تهران: موسسه فرهنگی ماهور.
بررسی‌جامعهشناختی‌زمینههای‌تحول‌موسیقی‌اعتراضی‌در‌ایران‌...
219‌‌
8 .سپنتا، ساسان، )4809 ،)آزادیخواهی و ظلم ستیزی در موسیقی ایران )بررسی تأثیر زمینههای
اجتماعی در موسیقی ایران از عهد باستان تا کودتای 08 مرداد(، مجله ادبستان فرهنگ و هنر، جلد 0 ،
.18-10 صص
9 .شریعتی، علی، )4804 ،)حسین وارث آدم، موسسه بنیاد فرهنگی دکتر علی شریعتی مزینانی، تهران:
شرکت انتشارات قلم.
45 .صمیم، رضا، )4890« ،)نگاهی انتقادی به پیشینة داخلی مطالة موسیقی مردمپسند؛ پژوهش پیرامون
امکان شکلگیری حوزة میانرشتهای مطالعات موسیقی مردمپسند«، نشریه هنرهای زیبا-هنرهای
نمایشی و موسیقی، دوره 48 ،شماره 0 ،صص 14-18.
44 .صمیم، رضا، )4890« ،)فضای تولید موسیقی مردمپسند در ایران: پژوهشی جامعهشناختی با استفاده
از دادههای کیفی حاصل از پنج مصاحبة متمرکز، جامعهشناسی هنر و ادبیات، شماره نهم، صص 400
تا 410.
40 .عصاران، حسین، )4892 ،)واروژان،تهران: نگاه.
48 .فاطمی، ساسان، )4890 ،)پیدایش موسیقی مردمپسند در ایران؛ تأملی بر مفاهیم کالسیک، مردمی،
مردمپسند، تهران: ماهور.
41 .فاطمی، ساسان، )4880« )نگاهی گذرا به پیدایش و رشد موسیقی مردمپسند در ایران؛ از ابتدا تا سال
4802 ،»فصلنامه موسیقی ماهور، سال ششم، شماره 00 ،صص 02-14.
40 .قنبری، شهیار، )4829 ،)دریا در من، تهران: جاویدان.
40 .کریمان، سارا، )4890« ،)تبار سبکهای شخصی در موسیقی مردمپسند دهه 4805 ایران«، پایاننامه
کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ.
42 .محمدی، فردین، )4898« ،)تصریح روششناسی ساختارگرایی تکوینی پیر بوردیو، مطالعات و
تحقیقات اجتماعی در ایران«، دوره 8 ،شماره 1 ،صص 828-892.
48 .یزدی، مسعود، )4880 ،)تکگویی فرجامین، تهران: گام نو.
1. Nooshin, L. (2008). Whose Liberation? Iranian Popular Music and the Fetishisation of
Resistance
2. Barbara, Lebrun. (2009). Protest music in France: production, identity and audiences.
3. Annie J. Randall. (2004). Music, power, and politics.
4. Nooshin, L. (2005). 'Subversion and Countersubversion: Power, Control and Meaning in
the New Iranian Pop Music. In: Randall, A. J. (Ed.), Music, power, and politics. (pp. 231-
272).
5. Mehdi Semati (2017). Sounds like Iran: On popular music of Iran, Popular Communication.
جامعهشناسی‌هنر‌و‌ادبیات،‌دوره‌21‌،شماره‌اول،‌بهار‌و‌تابستان‌2911
219‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌
6. Jerome L. Rodnitzky (1971). The decline of contemporary protest music, Popular Music
and Society
7. Jerome L. Rodnitzky (2004). The Evolution of the American Protest Song.
8. Adorno, Theodore. (1976/1991), Introduction to the Sociology of Music. New York:
Seabury Press.