هستی زن میوه گان واق و نیستی مادر(ان)، تضاد یا تطبیق؟ (خوانشی زنانه نگر از رسالۀ حیّ بن یقظان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات عربی / دانشکدۀ علوم انسانی / دانشگاه کوثر بجنورد

چکیده

جستار پیشرو بر آن است تا با واکاوی چگونگی و چرایی حذف مؤنث از رسالۀ فلسفی - ادبی حیّ بن
یقظان نشان دهد که اندیشۀ مذکر، در ساحت فلسفه، چگونه فرودستی اجتماعی زن را در متون تمثیلی
خود بازتولید میکند. افزون بر این با وارسی زنانی که میوۀ درختاند انگارۀ نامآشنای واق در خیال –
جغرافیایی شرح میدهد که جغرافیای اسلامی از رهگذر گیاهانگاری زن بر این برساختۀ اجتماعی –
تأکید میورزد که زن، در قیاس با مرد، به طبیعت نزدیکتر است تا فرهنگ و اینگونه فرودستی او را
بازمینمایاند. پس حضور زنمیوهگان واق در متن رسالۀ مذکور با حذف مؤنث از آن، نه در تضاد، که
سراسر سازگار است؛ چرا که این هردو یک واقعیت همسان را هویدا میسازند و آن فرودستی زن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The presence of Woman-Fruits in Wȃq and the absence of Mother(s); Confliction or adaptation A Feminine-centered Reading of Hay Ibn Yaqzȃn treatise

نویسنده [English]

  • Somayeh Tabatabaie
Assistant Professor at Kosar University of Bojnord
چکیده [English]

With an analysis of condition and cause about female omission from Hay Ibn Yaqzȃn treatise, the present article is trying to show that male thought in the field of philosophy, how reproduce woman's social inferiority in its allegorical texts. By checking out women who are fruit of tree as a familiar tenet in an imaginary geography, moreover explains that geography emphasizes through woman's herbal-supposition to this social reality that in comparison to men, women are closer to the nature than to the culture. And by this sentence, reflects woman's subjugation in society. So the presence of Wȃq Woman-Fruits in the text of the above treatise is compatible to removing the female from the text and has no contradictory. Because both of them show an identical reality which is woman's subordinate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hay Ibn Yaqzȃn
  • Ibn Tofayl
  • Wȃq Wȃq
  • feminist criticism
  • female removing
ابنحنبل، احمد. )5998 .)مسند احمد بن حنبل. ج1 .بیروت: عالمالکتب.
1 .ابنطفیل، محمد. )1448 .)حیّبن یقظان. قاهره: دارالمعارف.
6 .ابنالمقرئ، محمد. )5998.)معجم.ریاض: مکتبهالرشد.
0 .ابنوصیف شاه، ابراهیم. )بیتا(. مختصر عجائبدنیا. بیروت: دارالکتب علمیه.
1 .اخوانصفاء. )5041 .)رسائل اخوانصفاء و خالنوفاء. ج5و6و0 .قم: مکتب اعالم اسالمی.
3 .االدریسی، احمد. . )1441.)بحرمدید. ج1 .بیروت: دارالکتب علمیه.
3 .اورتنر، شری. )5696« .)آیا نسبت زن به مرد مانند نسبت طبیعت به فرهنگ است«. ترجمۀ فیروزه
مهاجر. در مجموعه مقاالت فمینیسم و دیدگاهها. تنظیم شهال اعزازی. تهران: انتشارات روشنگران و
مطالعات زنان.
8 .البخاری، محمد. )5983.)جامعصحیحمختصر. بیروت: دارابن کثیر.
9 .حسینی، مریم. )5691 .)ریشههای زن ستیزی در ادبیات کالسیک فارسی. تهران: چشمه.
54 .الحموی، شهابدین یاقوت. )5991 .)معجمبلدان. ج1 .بیروت: دارصادر.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
5 پیامبر نقصان دین زن را در حیض میداند که موجب میگردد نماز نگزارد و روزه نگیرد )ابنحنبل، 5998 :
.)636/1
جامعهشناسی‌هنر‌و‌ادبیات،‌دوره‌21‌،شماره‌اول،‌بهار‌و‌تابستان‌2911
17‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌
55 .الحمیدی، محمد. )1441.)جمع بینصحیحینبخاری و مسلم. بیروت: دارابن حزم.
51 .بیرلین، ج. ف. )5690 .)اسطورههای موازی. ترجمه عباس مخبر. تهران: مرکز.
56 .البیرونی، محمد. )5046 .)تحقیق ما للهند من مقولۀ مقبوۀ فیعقل أو مرذولۀ. بیروت: عالمکتب.
50 .البیهقی، ابراهیم. )بیتا(. محاسن ومساوئ. قاهرۀ: دارالمعارف.
51 .البیهقی، احمد. )5600.)سننکبری. ج3 .قاهرۀ: وزارۀاألوقافمصریۀ.
53 .التوحیدی، أبوحیان محمد. )1445 .)تفسیربحرمحیط. ج1 .بیروت: دارالکتب علمیۀ.
53 .الجاحظ، عمرو. )5993.)حیوان. ج5 .بیروت: دارالجیل.
58 .الخرائطی، محمد. )1444 .)اعتاللقلوب. ج5.ریاض: نزارمصطفیباز.
59 .الدمیری، محمد. )5010 .)حیاۀحیوانکبری. ج1 .بیروت: دارالکتب علمیۀ.
14 .الرازی، محمد. )1444 .)مفاتیحغیب. ج9 .بیروت: دارالکتب علمیۀ.
15 .الراغباصفهانی،حسین. )5014 .)محاضراتأدباء و محاوراتشعراء وبلغاء. ج1 .بیروت: داراألرقم.
11 .رامهرمزی، بزرگِ شهریار. )5608 .)عجایب هند. محمد ملک زاده. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
16 .السراج، محمد. )1441 .)مسندسراج. فیصل آباد: ادارۀالعلومأثریۀ.
10 .السیوطی، عبدالرحمان. )5996.)درمنثور. ج5 .بیروت: دارالفکر.
11 .الشافعی، علی. )5991 .)تاریخ مدینۀ دمشق و ذکر فضلها و تسمیۀ من حلها منأماثل. ج5 .بیروت:
دارالفکر.
13 .الغزالی، محمد. )بیتا(. احیاء علومدین. ج6 .بیروت: دارالمعرفۀ.
13 .غصوب، می و سنکلیرویب، إیما. )1441.)رجولۀ متخیلۀ، هویۀذکریۀ وثقافۀ فیشرقأوسط. بیروت:
دارالساقی.
18 .الطبرانی، سلیمان. )5051.)معجمأوسط. ج5.قاهره: دارالحرمین.
19 .الطبری، محمد. )1444 .)جامعبیان فی تأویل آیقرآن. ج5 .بیروت: مؤسسۀالرسالۀ.
64 .القرطبی، محمد. )1446.)جامع ألحکامقرآن. ج50 .ریاض: دارعالمکتب.
65 .القضاعی، محمد. )5983 .)مسندشهاب. ج5 .بیروت: مؤسسۀالرسالۀ.
61 .لوید، ژنویو. )5691 .)عقل مذکر. محبوبه مهاجر. تهران: نی.
66 .المتقیالهندی علی. )5985.)کنز العمال فی سنن األقوال واألفعال. ج3 .بیروت: مؤسسۀالرسالۀ.
60 .المسعودی،علی. )5993 .)أخبارالزمان و من أباده الحدثان. بیروت: داراألندلس.
61 .نصراصفهانی، مریم. )5693« .)بکش زنت را؛خوانشی زنانهنگر از رساله های فلسفی-تمثیلی حی بن
یقظان و قصۀ غربت غربی«. پژوهشنامۀ زنان. سال نهم. شمارۀ چهارم.534-509