سازوکار مواجهه با دیگری در نمایشنامه «آی بی‌کلاه، آی باکلاه» با رویکرد نشانه‌شناسی فرهنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه تهران، دانشیار گروه ادبیات نمایشی، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی.

2 عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان. استادیار گروه آموزش هنر. تهران. ایران

3 کارشناس ارشد ادبیات نمایشی، دانشگاه هنر، دانشکده سینما تئاتر. ایران. تهران

چکیده

این پژوهش که با روش تحلیلیِ نشانه‌شناسی فرهنگی به انجام رسیده، یک نمایشنامة نوشته شده در فضای ادبیات نمایشی مدرن ایرانی و ساختار تئاتری آن را در سپهر نشانه‌ای قرن 14 هجری شمسی، به‌عنوان یک پدیدة بینافرهنگی با استفاده از نشانه‌شناسی فرهنگی، مورد بررسی قرارداده‌است. با درنظرگرفتن حضور فرهنگ اروپا/آمریکا مرکز به‌عنوان دیگری فرهنگی در قرن مذکور، شیوه‌های مواجهة با این دیگری مورد تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش با تحلیل فرایند سازوکار جذب و طرد در نمایشنامه «آی با کلاه، آی بی‌کلاه»، شیوة ساعدی برای ترجمة فرهنگی تئاتر از سپهر فرهنگی تئاتر غربی و همچنین سازوکار مواجهه با دیگری‌های درزمانی و هم زمانی مورد توجه قرار گرفته است. مطالعة پسااستعماری این سازوکار در اثر ساعدی نشان می‌دهد که سازوکار مواجهة ساعدی با دیگری، سازوکاری است که هراس از دیگری و خطر آن را به‌عنوان پیش‌فرض در نظر می‌گیرد و با طرد بخشی از فرهنگ درزمانی به‌عنوان سنت‌ها و طرد بخش‌های دیگری از آن و همچنین طرد گفتمان غالب و رسمی قدرت، برای مقابلة با دیگری، تکیه بر آگاهی را پیشنهاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mechanism of encountering with other in the play ā-yi bā kulāh ā-yi bī kulāh Based on cultural semiotics approach

نویسندگان [English]

  • Majid sarsangi 1
  • Sadegh Rashidi 2
  • Farhad Amini 3
1 .
2 Sadeq Rashidi: P.h.D in Art Studies. Faculty Member at Farhangian University, Assistant Professor, Department of Art Education. Tehran. Iran.
3 M.A in Dramatic Literature. Faculty of Cinema and Theater of Art University. Tehran. Iran
چکیده [English]

The present study that is carried out using the analytical approach of the cultural semiotics is a play that is written in the context of the modern Iranian dramatic literature and it reviews its theatrical structure in the semiotic sphere of the 14th century SH. as an intercultural phenomenon using cultural semiotics. Considering the presence of the European/Central American culture as the cultural 'Other' in the mentioned century, the ways of dealing with this 'Other' in the post-colonial space have been explained and reviewed. In the present study, the Sāedi’s approach for the cultural translation of theater from the cultural sphere of Western theater and the mechanism of encountering the diachronic and synchronic 'Others' have been studied by the analysis of the mechanism of absorption and exclusion in the play ā-yi bā kulāh ā-yi bī kulāh. The post-colonial study of this mechanism in Saedi's work indicates that the mechanism of Sāedi's confrontation with the 'Other' is a mechanism that considers the fear of the 'Other' and its danger as a presupposition and by excluding a part of the diachronic culture as the traditions and excluding the parts of the 'Other' from it, as well as excluding the dominant and formal discourse of power, suggests the confrontation with the 'Other' based on the consciousness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Colonialism
  • the Other
  • self-hood
  • culture
  • Sāedi

مراجع

4 .اشکراف، بیل و دیگران، )4321 ،)فرهنگ اصطالحات پسااستعماری، ترجمه: حاجیعلی سپهوند،
تهران: انتشارات آریاتبار.
9 .آلتوسر، لویی، )4387 ،)ایدئولوژی و ساز و برگهای ایدئولوژیک دولت، ترجمه: روزبه صدرا، تهران:
انتشارت چشمه.
3 .برتنس، یوهانس ویلهلم، )4383 ،)مبانی نظریه ادبی، ترجمه: محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: انتشارات
ماهی.
1 .بصیری، آیدا، )4328 ،)گسستگی و پیوستگی فرهنگی در تئاتر ایران از پیشامشروطه تا 4339 .تهران:
انتشارات علمی و فرهنگی.
1 .جهانبگلو، مهین، )4317« ،)نامه ای به گوهر مراد دربارة آی بیکاله، آی باکاله«، مجلة نگین، شماره
.1 صفحه، 31
6 .حسامی، هوشنگ، )4316« )آی بیکاله، آی باکاله«، مجله آرش، شماره 41 ،صص 407 تا 440.
7 .زاریلی، فیلیپ و دیگران، )4323 ،)تاریخ های تئاتر، مهدی نصراهلل زاده )مترجم(، تهران: بیدگل.
8 .ساعدی، غالمحسین، )4314 ،)آی بیکاله، آی باکاله، انتشارات نیل: تهران
2 .سپهر، کیوان، )4316« ،)تئاتر در بوتة نقد«، مجلة نگین، شماره 31 ،صص 40 تا 49.
40 .سجودی، فرزان، )4320 ،)نشانهشناسی نظریه و عمل، تهران: انتشارات علم.
44 .سجودی، فرزان، )بهار 4388« ،)ارتباط بین فرهنگی، ترجمه و تأثیر آن در فرایند جذب و طرد«،
تحقیقات فرهنگی ایران، شمارة 1 ،صص 414 تا 411.
49 .سعید، ادوارد، )4321 ،)شرقشناسی، ترجمه لطفعلی خنجی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
43 .شاهمیری، آزاده، )4382 ،)نظریه و نقد پسااستعماری، انتشارات علم، تهران
41 .مجذوبصفا، آمنه، )4382« ،)بررسی تطبیقی تأثیر نمایشنامه نویسی برتولت برشت بر
نمایشنامهنویسی غالمحسین ساعدی بر اساس روش فرانسوی )پایاننامه کارشناسی ارشد(«،
دانشگاه فردوسی مشهد.
جامعه شناسی هنر و ادبیات
دوره 12، شماره 1
این شماره، آذرماه ۱۳۹۹ منتشر شده است.
شهریور 1399
صفحه 45-68

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار