ارزیابی جامعه‌شناختی- زیبایی‌شناختی پوشاک سنتی زنان مناطق کویری ایران با تمرکز بر اقلیم فرهنگی و طبیعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

چکیده

این مقاله پوشاک سنتی زنان ایران را از منظری جامعه‌شناختی‌ـ‌زیبایی‌شناختی و فارغ از نگاه تاریخی تحلیل می‌کند. تمرکز پژوهش بر کارکردهای پوشاک سنتی زنان در مناطق کویری ایران است. چارچوب نظری مورد استفاده بر نظریات کارکردگرایی و جامعه‌شناسی پوشاک استوار است. روش مطالعه در این مقاله، کیفی است و اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانه‌ای و مشاهدة میدانی انواع پوشاک سنتی زنان در مناطق «قم، سمنان، اصفهان، ابیانه، یزد، کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان» گردآوری شده است. بر اساس این داده‌ها تلاش شده است تا جایگاه چهار عامل اساسی «جغرافیا، فرهنگ، دین و شغل» در پدیدار شدن انواع این پوشاک مطالعه شود و تأثیر آنها بر الگوهای ساختاری و تزیینات بصری پوشاک مذکور بیان گردد. فرض بر آن است که عوامل مذکور بر نوع طراحی و تزیین پوشاک زنان کویری مؤثر بوده‌اند. نتایج نشان داده است که مهم‌ترین مؤلفة مؤثر بر فرم، طرح و بافت پوشاک زنان در مناطق کویری ایران، اقلیم طبیعی و پس از آن، جغرافیای فرهنگی است. دین و شغل نیز پس از دو عامل نخست، به ترتیب واجد اهمیت هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological Aesthetic Evaluation of Women Traditional Dress in Desert Areas of Iran: a focused study on natural & cultural Geographies

چکیده [English]

Sociological –Aesthetic Evaluation on the Traditional Clothes of Women in Desert Areas of Iran

Abstract
This paper analyzes the traditional clothes of Iranian women from sociological- aesthetic view point and regardless of historical viewpoint. The paper focuses on the functions of women traditional clothes in desert areas of Iran. The theoretical framework of paper is based on the functionalism and sociology of clothes. The research method is based on qualitative approach and research information has been gathered through library documentaries and field observation of different traditional clothes of women in Qom, Semnan, Isfahan, Abyaneh, Yazd, Kerman, Southern Khorasan, and Sistan & Balouchestan Areas. Based on these data, four basic factors: “geography, culture, religion and job” on the formation of different clothes was studied and their effects on the structural model and visual decorations of clothes, was described. It is assumed that mentioned factors have been affective on the design type and decoration of women clothes in desert areas. The results show that most important element affecting on the form, design and texture of women traditional clothes in desert areas of Iran is natural environment and secondly is cultural geography. The religion and job are the most important in the third and fourth levels.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Functions
  • Aesthetics
  • Women
  • Traditional Dress
  • Desert Areas of Iran
  • geography
  1. اچ ترنر، جاناتان (1382). ساخت نظریة جامعه‌شناسی، ترجمة عبدالعلی لهسائی‌زاده، شیراز: نوید شیراز.
  2. بیهقی، حسین‌علی (1382). پوشاک در خراسان، پوشاک در ایران‌زمین، از سری مقالات دانشنامة ایرانیکا با مقدمة علی بلوکباشی، مترجم: پیمان متین، تهران: امیرکبیر.
  3. توسلى، غلام‏عباس (1373). نظریه‏هاى جامعه‏شناسى، تهران: سمت.
  4. چوکسی، جمشید گرشاسب (1381). ستیز و سازش، زرتشتیان مغلوب و مسلمانان غالب، مترجم نادر سعیدی، تهران: ققنوس.
    1. راین، آلن (۱۳۶۷). فلسفة علوم اجتماعی، ترجمة عبدالکریم سروش، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  5. ریتزر، جورج (۱۳۸۰). نظریه‌های جامعه‌شناسی معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
  6. علافیروز، ایران(1382). پوشاک بلوچ در ایران، پوشاک در ایران‌زمین، از سری مقالات دانشنامة ایرانیکا با مقدمة علی بلوکباشی، مترجم: پیمان متین، تهران: امیرکبیر.
  7. فکوهی، ناصر (۱۳۸۱). تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران: نی.
  8. گولد، جولیس و کولب، ویلیام ل. (۱۳۷۶). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمة جمعی از مترجمان، تهران: مازیار.
  9. گولدنر، آلوین (۱۳۸۳). بحران جامعه‌شناسی غرب، ترجمة فریده ممتاز، تهران: علمی.
  10. متین، پیمان (1383). پوشاک ایرانیان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  11. هینیک، ناتالی (1391). جامعه‌شناسی هنر، ترجمة عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: آگه.
    1. 13.  Corrigan, pitter (2006). The Sociology of Consumption, an introduction SAGE Publications[u1] .
    2. 14.  Encyclopaedia Iranica, Yarshater. E (ed.) (1992). Cloding, Costa Mesa. California, Mazda Publishers.
    3. 15.  Iran, Parts of Sassanides, Paris, Galimard (1992)

16. Wollen, Peter ; Bradley ,Fiona (1999) Addressing the Century : 100 years of art & fashion ; [published on the occasion of the exhibition Addressing the Century: 100 years of Art and Fashion Hayward Gallery, London, 8 october 1998 - 11 january 1999, Kunstmuseum Wolfsburg, 26 February - 23 May 1999] London ,Hayward Gallery.

  1. 17.  http://www.iranicaonline.org/articles/clothing-xx