بازنمایی روشنفکر در سینمای ایران (تحلیل روایت چهار فیلم در دهه های چهل تا هفتاد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 دانشگاه

چکیده

مقالة حاضر درصدد است تا نحوة بازنمایی روشنفکر را در سینمای دهه‌های 1340-1370 توصیف کند و به تفسیر مناسبات اجتماعی این بازنمود بپردازد. ازاین‌رو، با مبنا قرار دادن نظریة "روشنفکران" "گرامشی" و نظریة "بازنمایی"، چهار فیلم با اتخاذ روش "تحلیل روایت"، بررسی شده است تا رابطة هریک از روشنفکران بازنمایی‌شده با بافت اجتماعی خویش مشخص گردد. درنهایت این نتایج حاصل شد که روشنفکران نه به‌صورت مستقل، بلکه در پیوند با طبقات اجتماعی ویژه‌ای عمل می‌کنند و نگاه ایدئولوژیک به آنان در هر فیلم نیز به ایدئولوژی‌های خاص هر دوره گره‌ خورده است. همچنین از مقایسه روند این بازنمایی آشکار شد که در دهة منتهی به انقلاب و دهة اول پس از انقلاب، روشنفکر در رابطه با "امر سیاسی" مطرح شده است اما  با سپری شدن دهة اول انقلاب و پایان یافتن جنگ، روشنفکر دهة هفتاد در جست‌وجوی نقش تازه‌ای برآمده است و، در رابطه با "امر اجتماعی" مطرح شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Representation of Intellectual in the Iranian cinema

نویسندگان [English]

  • ehsan aqababaee 2
  • Majid Fadaei 2
2 daneshgah
چکیده [English]

Great changes including Islamic revolution and war have been happened in Iran, during Seventies to nineties; and it has an unbreakable bond with the intellectuals who act as key player of these changes. This research attempts to review the intellectual person that represented by the cinema in this era, and to interpret the social relations nurturing him.
In order to achieve the purpose, selected movies from mentioned decades have been analyzed in-textually and hyper-textually through the "narrative analysis" method and considering the intellectual theory of "Gramsci" and theory of "representation" in the media studies. therefore the relationship between each of represented intellectuals with their social context, the relationship he does with the power and the ideology of observing him, have been revealed.
It has been concluded that, the intellectuals in the movies act belong to special social classes; and also the ideology of looking at him in each movies has been tied to particular ideologies in its era. Finally, it has been revealed through comparing this process, the represented intellectuals have been related to ''political issue", and their freedom of actions has been limited or developed by moving away or approaching the power ideology in the decade leading up to the Islamic revolution and the first decade after that, but the intellectual of nineties decade has been looked for a new role and has been related to "social issues" after passing the first decade of the revolution and war ending and fading the revolutionary ideals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Intellectual"
  • "Representation"
  • "Narrative Analysis"
  • "Sociology of Film"
  • "Antonio Gramsci"

مراجع

ادیبی، حسین (1358). طبقة متوسط جدید در ایران، تهران: انتشارات جامعه.
اسپریانو، پائولو (1362). مقدمة نامه‌های زندان. ترجمة مریم علوی‌نیا. تهران: نشر آگاه.
اشرف، احمد و بنو عزیزی، علی (1388). طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمة سهیلا ترابی فارسانی، تهران:  انتشارات نیلوفر.                                                                                                                                                                                                                      بوردول، دیوید و تامپسون، کریستین (1385). هنر سینما، ترجمة فتاح محمدی، تهران: نشر مرکز.
بیتهام، دیوید و بویل، کوین ( 1388). دموکراسى چیست، ترجمة شهرام نقش تبریزى، تهران: انتشارات ققنوس.
تاجیک، احسان (1388). «طبقة متوسط جدید در ایران سال های 57 -  1332»، چشم‌انداز ایران، شماره 54، ص 132.
ثقفی، مراد (1380). «گذر از کویر: روشنفکران ایران پس از انقلاب اسلامی»،  فصلنامة بازتاب اندیشه، شمارة 17.
سروش، عبدالکریم (1373). قبض و بسط تئوریک شریعت، نقدها و بحث‌ها، تهران: انتشارات صراط
کیسبی یر، آلن (1368). درک فیلم، ترجمة بهمن طاهری، تهران: انتشارات فیلم.
وحدت، فرزین (1383). رویارویی فکری ایران با مدرنیت، ترجمة مهدی حقیقت‌خواه، تهران: انتشارات ققنوس.
هالوب، رناته (1374). آنتونیو گرامشی فراسوی مارکسیسم و پسامدرنیسم، ترجمة محسن حکیمی، تهران: نشر چشمه.  
Allen, Richard (1993) Representation, Illusion and Cinema, Cinema Journal, 32(1), pp. 21-48.
Andrew, Dudley (1984) Concepts in Film Theory, New York: oxford university press.
Ben-Shaun, Nitzan (2007) Film: The Key Concepts, London: Berg Publisher.
Gramsci, Antonio (1971)  Selections From the Prison Notbooks, edited and translated by  Quentin Hoare and Geoffrey Nowell Smith, London: Lawrence & Wishart.
Griffi, Larry J (1993) »Narrative, Event-Structure Analysis, and Causal Interpretation in Historical Sociology«, The American Journal of Sociology, 98(5).
Henderson, Brian (1971) Two Types of Film Theory, Film Quarterly, 24( 3), pp. 33-42.
Ives, Peter (2004) Language and Hegemony in Gramsci, London: Fernwood Publishing.
Johnson, P (2009) Intellectuals: From Marx and Tolstoy to Sartre and Chomsky,New York:           HarperCollins Publishers.
King, M. (1978) »The social role of intellectuals: Antonio Gramsci and the Italian  renaissance«, An    Interdisciplinary Journal, Vol 61.
Polkinghorne, Donald (1988) Narrative Knowing and the Human Sciences, US: University of New York Press.
Reid, Julie & Others (2008) Media Studies: Policy, Management and Representation, South Africa: Juta Academic Publisher.
Riessman, Catherine Kohler (2003) Narrative Analysis, LoNDON: Sage Publication.
stam, robert & others (1992) New vocabularies in film semiotics, New York and London: taylor and francis group.
جامعه شناسی هنر و ادبیات
دوره 8، شماره 2
اسفند 1395
صفحه 25-51

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار