2024-03-29T00:15:47Z
https://jsal.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10305
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
چشم اندازهای فرهنگی و اجتماعی در تحلیل موسیقی
پویان
آزاده
مقاله حاضر با هدف بررسی نقش رویکردهای فرهنگی و اجتماعی در تحلیل موسیقی نوشته و برای این منظور از روش تحقیق توصیفی تحلیلی برای انجام آن استفاده شده است. می توان گفت که موسیقی -نوعی ارتباط است که دارای ادراکات و مناسبات مشترکی در بستر جامعه است. به طور کلی نوازندگان،هنرمندان و نویسندگان از یک سو و در سوی دیگر، کسانی مانند شنوندگان، بینندگان و خوانندگان هستند که در یک شبکة تعاملی این روابط را شکل می دهند؛ از این نقطه نظر موسیقی دارای دو هویت است: یکی به عنوان فعالیت هنری و اجتماعی، و نیز به عنوان یک فرایند تولیدی با محوریت سازوکارهایزیبایی شناختی و هنری. هر نوع موسیقی ای دارای یک هویت خاص است که بر گروه های هدف اجتماعی اش تأثیر می گذارد. تأثیرات متقابل موسیقی و جامعه از جمله موضوعات مورد توجه در این مقاله و همچنین در عرصة مطالعات اجتماعی و فرهنگی در موسیقی است. فعالیت نظری متفکران در جامعه شناسی موسیقی، اغلب به موسیقی شناسی تطبیقی مرتبط است و جست وجوهای تأثیرات بافت اجتماعی و فرهنگی بر تولید و مصرف موسیقی را نیز شامل می شود. با این حال، جامعه شناسی موسیقی مانند موسیقی قوم شناسی صرفاً بر هویت قومی و ملی، محدود نمی شود
موسیقی
جامعه
فرهنگ
بافت
مصرف
2020
08
22
1
14
https://jsal.ut.ac.ir/article_78610_e784a69d43136fe8580e029862198672.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
واکاوی لایههای معنایی نماد «شمسه هشت» در بافت اجتماعی و فرهنگی ایران و نمود آن در گرافیک معاصر
فرزانه
فرشیدنیک
بررسی هنر در بافت اجتماعیِ آن، پیشینهای طولانی در مطالعات هنر دارد. یکی از مهمترین شاخههای پژوهشِ تاریخیِ هنر که رویکردی جامعهشناختی به هنر و هنرمندان دارد، بر تحلیل هنر در متنِ زمینه فرهنگی تأکید میورزد و اروین پانوفسکی، که از سردمداران این رویکرد است، با تعریف آیکونولوژی، روشی برای تحلیل هنرهای تجسمی در بستر اجتماعی آن ارائه داد. در این شیوه، معنای هر عنصرِ بصری در رابطه مستقیم با ریشههای فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و غیره، در سه لایه یا سه سطح معنایی (شامل توصیف پیش آیکونوگرافی، تحلیل آیکونوگرافی و تفسیر آیکونولوژی) مورد خوانش قرارگرفته و از شرح به تحلیل و در نهایت، به تفسیر اثر میرسد.در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد آیکونولوژی انجامگرفته، نماد «شمسۀهشت»، در بستر اجتماعی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. شمسۀهشت از جمله نمادهایی است که از دوران باستان و پیش از اسلام در هنرهای ایرانی قابل مشاهده است، اما پس از اسلام و بهویژه در دوران تشیع، استفاده از این نماد از گستردگی بیشتری برخوردارگشتهاست که قابل مقایسه با سایر شمسهها نیست که در تاریخ هنر ایران مورد استفاده قرارگرفتهاند. این فراوانی، در آثار هنریِ معاصر بهویژه گرافیک کاملاً مشهود است. در این پژوهش، دلایلِ ماندگاری این نماد در بستر اجتماع در طول تاریخ تا دوران معاصر و گستردگی استفاده از آن در گرافیک معاصر در سیر تحولوتطور معناشناختیِ آن بررسی شده و لایههای معنایی شمسۀ هشت براساس روش آیکونولوژی اروین پانوفسکی مورد واکاوی قرارگرفته است.
شمسۀ هشت
آیکونولوژی
جامعهشناسی هنر
نماد
گرافیک
2020
08
22
15
43
https://jsal.ut.ac.ir/article_78611_62c0ab930c1b3db402f05a8bb2e554a4.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
سازوکار مواجهه با دیگری در نمایشنامه «آی بیکلاه، آی باکلاه» با رویکرد نشانهشناسی فرهنگی
مجید
سرسنگی
صادق
رشیدی
فرهاد
امینی
این پژوهش که با روش تحلیلیِ نشانهشناسی فرهنگی به انجام رسیده، یک نمایشنامة نوشته شده در فضای ادبیات نمایشی مدرن ایرانی و ساختار تئاتری آن را در سپهر نشانهای قرن 14 هجری شمسی، بهعنوان یک پدیدة بینافرهنگی با استفاده از نشانهشناسی فرهنگی، مورد بررسی قراردادهاست. با درنظرگرفتن حضور فرهنگ اروپا/آمریکا مرکز بهعنوان دیگری فرهنگی در قرن مذکور، شیوههای مواجهة با این دیگری مورد تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش با تحلیل فرایند سازوکار جذب و طرد در نمایشنامه «آی با کلاه، آی بیکلاه»، شیوة ساعدی برای ترجمة فرهنگی تئاتر از سپهر فرهنگی تئاتر غربی و همچنین سازوکار مواجهه با دیگریهای درزمانی و هم زمانی مورد توجه قرار گرفته است. مطالعة پسااستعماری این سازوکار در اثر ساعدی نشان میدهد که سازوکار مواجهة ساعدی با دیگری، سازوکاری است که هراس از دیگری و خطر آن را بهعنوان پیشفرض در نظر میگیرد و با طرد بخشی از فرهنگ درزمانی بهعنوان سنتها و طرد بخشهای دیگری از آن و همچنین طرد گفتمان غالب و رسمی قدرت، برای مقابلة با دیگری، تکیه بر آگاهی را پیشنهاد میکند.
استعمار
دیگری
خودبودگی
فرهنگ
ساعدی
2020
08
22
45
68
https://jsal.ut.ac.ir/article_78612_8f8104707446087607ed611ac0cc998b.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
هستی زن میوه گان واق و نیستی مادر(ان)، تضاد یا تطبیق؟ (خوانشی زنانه نگر از رسالۀ حیّ بن یقظان)
سمیه السادات
طباطبایی
جستار پیشرو بر آن است تا با واکاوی چگونگی و چرایی حذف مؤنث از رسالۀ فلسفی - ادبی حیّ بنیقظان نشان دهد که اندیشۀ مذکر، در ساحت فلسفه، چگونه فرودستی اجتماعی زن را در متون تمثیلیخود بازتولید میکند. افزون بر این با وارسی زنانی که میوۀ درختاند انگارۀ نامآشنای واق در خیال –جغرافیایی شرح میدهد که جغرافیای اسلامی از رهگذر گیاهانگاری زن بر این برساختۀ اجتماعی –تأکید میورزد که زن، در قیاس با مرد، به طبیعت نزدیکتر است تا فرهنگ و اینگونه فرودستی او رابازمینمایاند. پس حضور زنمیوهگان واق در متن رسالۀ مذکور با حذف مؤنث از آن، نه در تضاد، کهسراسر سازگار است؛ چرا که این هردو یک واقعیت همسان را هویدا میسازند و آن فرودستی زن است.
حیّ بن یقظان
ابن طفیل
واق واق
نقد زنانه
حذف مؤنث
2020
08
22
69
90
https://jsal.ut.ac.ir/article_78613_24ff83c81ecc58b6c53587fe9bf18048.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
بررسی جامعه شناختی زمینه های تحول موسیقی در ایران دهه 50 شمسی
سارا
شریعتی
سعید
مهدوی مزده
پرسش اساسی این مقاله آن است که در دهة 05 شمسی در مناسبات تولید موسیقی در ایران چه تغییراتی رخ می دهد که موسیقی اعتراضی به عنوان ژانری مستقل سر بر می آورد؟ دهة 05 دهه ای است که مشهور به دهة تولد موسیقی معترض در ایران است. برای پاسخ به این پرسش با استفاده از مفاهیم کلیدی که برای پرداخت نظری پژوهش اهمیت دارند، ابتدا به تعریف مفهوم موسیقی اعتراضی پرداخته ایم و سپس علت انتخاب دهة 05 شمسی را به عنوان بازة انجام این پژوهش شرح داده ایم. موسیقی اعتراضی که ریشه در غرب دارد و در دهة 50 میلادی آغاز می شود، هم زمان با ورود به ایران، مناسبات تولید موسیقی در ایران را نیز دچار تحولاتی می کند. در روش شناسی پژوهش از ساختارگرایی تکوینی پیر بوردیو استفاده شده است که تشکیل و تکوین خرده میدان موسیقی اعتراضی را در سه سطح بررسی می کند: سطح روابط درون میدان، سطح عادت واره های کنشگران میدان و سطح رابطة میدان با میادین دیگر، به ویژه میدان قدرت. در این پژوهش نیز سعی شده است با استفاده از این سه سطح تحلیل که بوردیو استفاده کردهاست، تصویر دقیقی از مختصات این میدان برای فهم مناسبات درون آن ارائه شود. نتیجة پژوهش را می توان به این شکل توضیح داد که در شکل گیری و تکوین خرده میدان موسیقی اعتراضی در ایران دهة 50، شیوة برخورد میدان قدرت با موسیقی و کنشگران فعال در این میدان به عنوان عاملی بسیار اساسی ایفای نقش می کند. همچنین پیشرفت های تکنولوژیک در فرآیندهای ضبط از عوامل سخت افزاری مؤثر در این تحولات است. مختصات اساسی جامعة ایران به عنوان جامعة مخاطب موسیقی اعتراضی نیز در شرایط ویژه ای قرار دارد و رشد شهرنشینی، رشد جمعیت جوان تحصیل کرده و همچنین فشارهای بین المللی سیاسی بر حکومت در برخی موارد حقوق بشری که در نتیجة خفقان سیاسی پدید آمده بود، همگی از عواملی هستند که زمینه های تحولات موسیقی اعتراضی در این دوران را شکل می دهند.
جامعه شناسی موسیقی
موسیقی
موسیقی اعتراضی
دهه 05 شمسی
تحولات موسیقی
2020
08
22
91
126
https://jsal.ut.ac.ir/article_78614_77a40030af1e8c857e69e1b5fa7d63c6.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
تحلیل نقوش اسکناسهای ایران پس از انقلاب اسلامی بر اساس رویکرد بازتاب در جامعهشناسی هنر
سینا
سیدآبادی
ایلناز
رهبر
محمد
معینالدینی
پژوهش حاضر به تحلیل نقوش اسکناسهای پس از انقلاب اسلامی بر اساس رویکرد بازتاب در جامعه شناسی هنر اختصاص یافته است. این رویکرد به بررسی هرگونه تحولات اجتماعی و بازتاب آنها در آثار هنری می پردازد. بر این اساس، مسئله اصلی این است که تحولات اجتماعی پس از انقلاب اسلامی چه تأثیری بر شکلگیری و تنوع نقوش اسکناسها داشته و تا چه اندازه بازنماییکننده این اتفاقات است. برای دستیابی به هدف پژوهش، نقوش 35دد اسکناس از سال 1357 تا 1369 بررسی قرار گرفت و با تحولات اجتماعی دورههای چاپ اسکناسها تطبیق داده شد. نتایج نشان میدهد که پس از دستورات بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی مبنی بر برچیده شدن آثار و نمادهای طاغوت، تمامی این عناصر از اسکناسها حذف شده و تحولات اجتماعی از جمله تشکیل جهاد سازندگی، راهپیماییهای مردم در زمان انقلاب اسلامی، آزادسازی خرمشهر، ایران هستهای، رشد علم و فناوری و نیز وامگرفتن مؤلفههای مورد نظر دولت از مذهب و دین اسلام در طراحی نقوش اسکناسهای ایران پس ازانقلاب مشهود بوده است و بازتاب آنها در این آثار دیده میشود. پژوهش حاضر بر اساس هدف بنیادی، و از نظر روش و ماهیت، تاریخی و توصیفی تحلیلی است. روش جمعآوری اطلاعات به شیوه -کتابخانهای و میدانی بوده است.
انقلاب اسلامی
رویکرد بازتاب
فرهنگ بصری
نقوش اسکناس
2020
08
22
128
155
https://jsal.ut.ac.ir/article_78615_76834cf66cf83266b3397c87667dde10.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
نشانه شناسیِ اجتماعیِ مقامات حریری باتکیه بر نظریه پی یرگیرو
نعیم
عموری
پروین
خلیلی
نشانهشناسی بهعنوان روش پژوهش در شناخت دلالتها، به بررسی و تحلیل نشانهها و درک معانی نهفته در آنها میپردازد. از این لحاظ پدیدههای اجتماعی بهخودیخود معنا پیدا نمیکنند، بلکه در درون شبکهای از معانی قرار گرفته و دارای چارچوبی فرهنگی هستند. حریری (446-516 هـ) یکی از پیشگامان مقامات در ادبیات عرب است. پییر گیرو نشانههای اجتماعی را دو نوع نشانههای هویت و آداب معاشرت میداند. پژوهش حاضر کوشیده است تا باتکیهبر روش نشانهشناسی بهبررسی نشانههای اجتماعی در بیست مقامه ابتدایی حریری باتکیهبر نظریه پییر گیرو بپردازد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نشانهشناسی اجتماعی در دو مقولۀ هویت و آداب معاشرت بروز یافته و درقالب عواملی چون خوراک، پوشاک، لباس، اطوار و حالات، لحن کلام و... به اشکال گوناگون بازتاب یافته و بیانگر تنوع نشانهها و توجه حریری به اوضاع اجتماعی- فرهنگی محیط حاکم بر جامعه است؛ همچنین عواملی چون اختلاف طبقاتی بین اقشار فرادست و فرودست در خوراک و پوشاک، شغل، تقابل فرهنگی بین اشخاص جامعه بهوسیلۀ شخصیتهای داستانها، توجه به جنبههای دینی-اعتقادی، بازتاب حوادث و مشکلات اجتماعی، بهکارگیری نشانههای مکانها، نامها و القاب از مباحثی است که در مقامات حریری بازتاب یافته است.
نثر
نشانه شناسی اجتماعی
پی یر گیرو
مقامات
حریری
2020
08
22
157
177
https://jsal.ut.ac.ir/article_78616_4188328aa5fd6b4d96b1d84967091abb.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
« تجربهاندوزی ناهمگون در بستر موافق »: فرایند جامعهپذیری حرفهای در بین بازیگرانِ غیرآکادمیکِ تئاتر در شهر تهران
امین
صبوری
قربانعلی
سبکتکینریزی
جامعهپذیری در گروههای حرفهای یکی از انواع جامعهپذیری است که به فرایند یادگیری نقشها، ارزشها، هنجارها و مهارتهای مربوط به حرفه یا گروه اجتماعی اشاره دارد. هدف این مطالعه، کشف فرایند جامعهپذیری حرفهای در بین بازیگران غیرآکادمیکِ تئاتر در شهر تهران، بهمثابه یک گروه حرفهای است؛ کشف و شناسایی فرایندهایی که طی آن، فرد مبتدی، به عضوِ حرفهایِ گروهِ بازیگرانِ تئاتر تبدیل میشود. تحقق این هدف از طریق فهم و شناسایی «داستان بازیگر شدن» مصاحبهشوندگان تحت هدایتِ روشِ گرانددتئوری دنبال شده است. از مجموعةمقولات بستری/شرایطی، «بستر موافق» بهعنوان مقولةهسته انتزاع، و از میان مقولات فرایندی/تعاملی، مقولة«تجربهاندوزی ناهمگون» بهعنوان مقوله هسته انتخاب شد. از ترکیب این دو مقوله، مقولةمرکزی نهایی به دست آمد: «تجربهاندوزی ناهمگون در بستر موافق». این مقوله نمایانگر یک جامعهپذیری غیرمنسجم و غیرنیتمند است که یک حرکت اُفتانوخیزان تا حرفهایشدن را نشان میدهد. عملکرد این فرایند عمدتاً از طریق یادگیریهای پراکنده از دانش و مهارتِ افراد باتجربهتر، و مواجهه با پدیدههای حاوی ظرفیت آموزشی است که بر سر راه بازیگران غیرآکادمیک قرار گرفته است.
جامعه پذیری
جامعه پذیری حرفه ای
بازیگری تجربی
بازیگری حرفه ای
بازیگران غیرآکادمیک
2020
08
22
180
196
https://jsal.ut.ac.ir/article_78617_8e2469e60f66b0acc9858c71f80386d7.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
مؤلفههای جامعۀ آرمانشهر در شعر شاملو: با نگاهی تطبیقی به برخی از آرای فارابی و تاس مور
صدیقه
علیپور
محبوبه
راحی زاده
هر انسانی با آرمانها و آرزوهایش زندگی میکند و در واقع همین نکته است که امید را زنده نگه میدارد و زندگی را تداوم میبخشد. از آنجا که دنیای معاصر پر است از دغدغههایی که روح انسان را به پوچی و افسردگی سوق میدهد؛ لذا تفکر درباره آرمانشهر، میتواند التیامی بر دردها و نومیدیها باشد. شاعران همواره جزء کسانی بودهاند که این تفکر را در شعرشان بهخوبی ارائه کردهاند. شاملو، شاعر معاصر ایران، شاعری مبارز که درد اجتماعی، رؤیای جامعه آرمانی را در سر میپرورانده و شعرش نمایانگر رؤیای اوست. او برای توصیف جامع دلخواهش و بهدستدادن ساختاری جهانی، به نظریهپردازان آرمانشهری شرق و غرب؛ چون فارابی توجه داشته است. بنابر مطالعه این پژوهش، مهمترین شاخصههای ایدئولوژیکی شاملو، سعادتخواهی برای بشر، امید به نجات اجتماع و بهبود روابط انسانی با طبیعت، انسان و خداست. همچنین ساختار جامعه آرمانشهری او متشکل از شهروندانی است که عقلانیت دارند و به اخلاق و امنیت اجتماعی اهمیت میدهند. مالکیت در آن جنبه عمومی و همگانی دارد و جامعه، بستری سالم برای تحقق عدالت و آزادی است.
شاملو
جامعه آرمانی
عناصر
فارابی
تامس مور
2020
08
22
197
219
https://jsal.ut.ac.ir/article_78618_a36b6cf04ea2c4b2737e74d3814f40c9.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
سینما، نئولیبرالیسم و طبقات فرودست: تحلیل اجتماعی فیلم «من، دنیل بلیک» اثر کن لوچ
محسن
ماندگاری
فیلم «من، دنیل بلیک» اثر کن لوچ، فیلمساز چپگرای انگلیسی است که نخل طلای جشنواره کن را از آن خود کرده است. کن لوچ در این فیلم، اگرچه بوروکراسی فرسایشی نظام خدمات اجتماعی بریتانیا را به نقد میکشد اما به چیزی بیشتر از بوروکراسی اداری میپردازد؛ او با زبانی بسیار گزنده، در قالب درامی سیاسی و تأثیرگذار، نئولیبرالیسم را به چالش میکشد. در این مطالعه، با استفاده از مفاهیم نئولیبرالیسم و شهروندی، به تحلیل نشانهشناختی آخرین ساخته کن لوچ میپردازد. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که فیلم «من، دنیل بلیک» اگرچه بهصورتی اغراق آمیز رنج و محنت طبقه کارگر و فرودست جامعه را در برابر دولتی بیرحم بهتصویر میکشد و «بازتاب» دقیقی از جامعه بریتانیا نیست و کژتابیهایی دارد اما کن لوچ در «شکلدهی» افکار عمومی که هدف اصلی او از ساخت این فیلم بوده موفق است. در این تحقیق از روش نشانهشناسی جان فیسک استفاده شده است.
نئولیبرالیسم
شهروندی
من دنیل بلیک
کن لوچ
جامعهشناسی سینما
بازنمایی
نشانهشناسی
2020
08
22
222
245
https://jsal.ut.ac.ir/article_78619_39093bdf87d06db1e5837338a9f8ac6e.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
جستاری روایتپژوهانه پیرامون باغ ایرانی از نظرگاه متون و سفرنامهها (نمونه موردی: باغهای تهران در دوره قاجار)
علی
اعطا
ایرج
اعتصام
آزاده
شاهچراغی
عصر قاجار یکی از ادوار مهم فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و از نقاط عطف تاریخی است که سیاحان زیادی را روانه ایران کرد. بسیاری از آنها پس از بازگشت به کشورهای خویش، به نگارش خاطرات سفر همت گماشتند که صرفنظر از کاستیهای محتوایی یا روشی، از اسناد معتبر تاریخی بهحساب میآیند و تصویری از وضعیت آن زمان روایت میکنند. سفرنامهها از مهمترین اسناد تاریخ هر جامعه و از منابع دست اول پژوهش بهشمار میروند. هدف از این پژوهش، واکاوی روایتپژوهانة مفهوم «باغ» از نظرگاه متون و سفرنامههای دورة قاجار است و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که «آیا میتوان با واکاوی روایتها در سفرنامهها و متون دورة قاجار، مفهوم "باغ" را صورتبندی کرد؟». این تحقیق به لحاظ «ماهیت پژوهش»، از گونه تحقیقات «کیفی» و بهلحاظ قصد از پژوهش، «تاریخی-تفسیری» است که به فهم پدیدهها بر اساس معانی که آدمیان برای آنها به وجود آوردهاند، میپردازد. راهبرد پژوهش، «روایتپژوهی» و از نظر دید شکلی، «تاریخ شفاهی» است. نتایج نشان میدهد که دیدگاه اغلب سفرنامهنویسان پیرامون مفهوم «باغ» را میتوان در سه صورت روایتگری دستهبندی کرد: «روایت باغهای اقامتی»، «روایت باغهای حکومتی» و «روایت باغهای تفرجگاهی». بیشترین اسناد تاریخی - روایی مربوط به دورة ناصرالدینشاه است و از دوران سلطنت مظفرالدینشاه، سفرنامهای یافت نشد. آنچه در میان همه روایتها مشترک است، اهمیت باغ در این دوره تاریخی است، چرا که اکثر متون بر این امر تأکید دارند که حدود دوسوم مساحت شهر تهران در دوره قاجار را باغهای بسیار بزرگ تشکیل داده و بیشترین تأکیدِ سفرنامهها بر باغ گلستان بوده است.
باغ
تهران
روایت
سفرنامه
قاجار
2020
08
22
247
280
https://jsal.ut.ac.ir/article_78620_172f4345b361e7a7d8249db81646ea69.pdf
جامعه شناسی هنر و ادبیات
2538-5046
2538-5046
1399
12
1
نمود شخصیت اصلی در داستانهای کوتاه غلامحسین ساعدی : (با تکیه بر ساختگرایی تکوینی گلدمن)
پریوش
میرزاییان
امین
بنی طالبی
این پژوهش باتکیهبر شیوه ساختگرایی تکوینی به بررسی شخصیتهای اصلی سه مجموعه داستان «شبنشینی با شکوه»، «عزادارن بیل» و «دندیل» نوشته غلامحسین ساعدی میپردازد و ویژگیهای شخصیتهای اصلی داستانهای او شناسایی و باتوجهبه شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان نگارش آثار تحلیل میشود. این بررسی نشان میدهد رابطه همارزی میان وقایع اجتماعی روزگار نویسنده و شخصیتپردازی او وجود دارد. آگاهی جمعی نویسنده و جهانبینی او بهعنوان نویسنده، روانپزشک و روشنفکر موجب گردیده دنیای خیالی داستانهایش مملو از شخصیتهایی باشد که هریک نمودی از معضلات و کاستیهای اجتماعی هستند. ویژگیهای شخصیتهای اصلی این سه مجموعه داستان، که مدت کوتاهی پس از انجام اصلاحات ارضی و انقلاب سفید در دوران پهلوی منتشر شدهاند، بازتابنده مسائل و مشکلات فرهنگی و اجتماعی است. شخصیتهای تنها، روانپریش، منفعل و مسئلهدار داستانهای ساعدی از مشکلات ناشی از عدم رشد و پویایی اجتماع حکایت دارد. تقابل سنت و مدرنیته، فقر، بیسوادی، فرهنگ استبدادی و ساختار اداری ناکارآمد از مهمترین مؤلفههایی هستند که بر شخصیتپردازی ساعدی تأثیر گذاشتهاند.
غلامحسین ساعدی
داستان کوتاه
شخصیت اصلی
ساختگرایی تکوینی
لوسین گلدمن
2020
08
22
282
306
https://jsal.ut.ac.ir/article_78621_fafce278b072df060aa26497aaad2d8b.pdf