ORIGINAL_ARTICLE
بازنمایی سینمای دینی در دو دوران سیاسی- اجتماعی
در این مطالعه با مفروض گرفتن فیلم بهمثابه محصولی فرهنگی و کرداری گفتمانی تلاش شده است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان و نشانهشناسی گفتمانی، ضمن تحلیل شانزده فیلم از سینمای دینی پس از انقلاب ایران به این سؤال پاسخ داده شود که سینمای دینی در طلیعه و عصر انقلاب و تثبیت نظام جمهوری اسلامی و دوران عدالت و ارزشگرایی (دهة هشتاد) چگونه بازنمایی داشته است؟ حدود اشتراک و افتراق آن چیست و هرکدام از این گفتمانها سوژة دینی مطلوب خود را چگونه بازنمایی میکنند. نتایج این مطالعه گویای آن است که بازنمایی سینمای دینی در این دو دورة سیاسی – اجتماعی با یکدیگر تفاوت گفتمانی داشته است و هرکدام صورتبندی خاصی از مناسبات سوژه، دین و جهان پیرامونش را بازنمایی میکند. سوژة دینی گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس «قدسی انقلابی» و سوژة گفتمان بازگشت «مؤمنی مُصلِح و مکلف» است. در گفتمان بازگشت که تلاش دارد ارزشها و اصول انقلاب اسلامی را احیا کند بهصورت تأملبرانگیزی شاهد پیوند دال ملیگرایی و دینداری و برآمدن قهرمانان زن در قامت سوژة دینی هستیم که مغایر با فضای گفتمانی موسوم به انقلاب و دفاع مقدس است. همچنین میتوان گفت که اگر در گفتمان نخست سوژة قهرمان بهنوعی با دفاع مقدس پیوند مستقیم یا غیرمستقیم دارد، در گفتمان بازگشت، شخصیت روحانی سوژهای مرجع و قهرمان و مردمی بازنمایی میشود که گرچه بهنظام سیاسی تعلق و دلبستگی دارد، اما همواره منتقد دستگاه بوروکراتیک و دولتی و همیار مردم است.
https://jsal.ut.ac.ir/article_68175_159075b4206913356fb62d94659cbd93.pdf
2018-02-20
1
46
10.22059/jsal.2018.254086.665605
سینمای دینی
تحلیل گفتمان
نشانهشناسی گفتمانی
گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
گفتمان بازگشت
سوژهی قدسی انقلابی
سوژهی مؤمن مُصلِح مُکلّف
آرش
حسنپور
arash.hasanpour@gmail.com
1
علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
LEAD_AUTHOR
وحید
قاسمی
v.ghasemi@itr.ui.ac.ir
2
علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
احسان
آقابابایی
ehsan_aqababaee@yahoo.com
3
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
محمد
رضایی
velashedi@gmail.com
4
دانشگاه علم و فرهنگ
AUTHOR
علی
ربانی
a.rabbani@ltr.ui.ac.ir
5
علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
احمدی، ظهیر (1395) آسیبشناسی رسانه سینما از منظر دینی و موعودگرایی؛ محتمل در عرفی شدن ایران از مسیر سینما؛ مطالعه موردی فیلم سینمایی طلا و مس، فصلنامه عصر آدینه، سال نهم، شماره 18، تابستان، صص 160 -123
1
اسدی شیاده، مریم (۱۳۹۰)بررسی انواع دینداری زنان در شهرستان آمل، مقایسه دینداری دختران دههی ۶۰ با دینداری مادرانشان، پایاننامه کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه علم و فرهنگ.
2
اسفندیاری، امیر (1380) در سینما، دین، ایران؛ سینمای دینی از نگاه سینماگران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی
3
ایزدی، رجب، رضایی پناه، امیر (1392) مبانی اجتماعی و اقتصادی تحول در گفتمانهای سیاسی مسلط در جمهوری اسلامی ایران. جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال 4، شماره 4، زمستان، صص 74 تا 47.
4
آهنگر، عباسعلی، سلطانی، علیاصغر، خوشخونژاد، امیرعلی (1393) «تحلیل گفتمانی انشقاق جریان اصولگرا به خرده گفتمانهای جبههی پایداری و جبههی متحد اصولگرایی در انتخابات 1390». پژوهشهای زبانشناسی، سال ششم، شماره اول، بهار و تابستان، صص 15 تا 1.
5
پورسفیر، حسن (1387) جایگاه مفهوم عدالت در گفتمان اصولگرا با تأکید بر نهمین دورة انتخابات ریاست جمهوری، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز
6
تاجیک، محمدرضا، روزخوش، محمد (1387) «بررسی نهمین دورهی انتخابات ریاست جمهوری ایران از منظر تحلیل گفتمان». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال 16، شماره 61، صص 127 تا 60.
7
جهانگیری، جهانگیر، فتاحی، سجاد (1390) «تحلیل گفتمان محمود احمدینژاد در انتخابات ریاست جمهوری دور دهم». مجله مطالعات اجتماعی ایران، دورهی پنجم، شماره 3، پاییز، صص 47 تا 23.
8
حسنپور، آرش؛ شجاعیزند، علیرضا (1393) گونهشناسی دینداری جوانان شهر اصفهان، فصلنامه جامعهشناسی کاربردی، شماره پیاپی 56، شماره چهارم، زمستان، صص 39 – 17.
9
خمینی، روحالله (1379) صحیفه امام خمینی، جلد 21، انتشارات مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی
10
کتابی، محمود، گنجی، مهدی (1383) «دین، سرمایه اجتماعی و توسعه اجتماعی و فرهنگی». مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، شماره 2، صص 169 تا 192.
11
راودراد، اعظم، حسینیفر، آیدا (1392) «تحلیل بازنمایی ایدئولوژی در سهگانهی اخراجیها». مجله جهانی رسانه-فارسی، دوره 8، شماره 1، پیاپی 15، صص 138 تا 114.
12
رز، ژیلیان (1394) روش و روششناسی تحلیل تصویر، ترجمه سید جمالالدین اکبر زاده جهرمی، با مقدمه دکتر محمد سعید ذکایی، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات، چاپ اول، بهار
13
رضایی، محمد، کاظمی، عباس(1387). «سیاست جنسیت در تلویزیون»، فصلنامه پژوهش زنان، دوره6، شماره3، صص 113 – 85.
14
رضایی، محمد، کاظمی، عباس(1387). «بازنمایی اقلیتهای قومی در سریالهای تلویزیون»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول شماره 4، زمستان.
15
زاهدی، تورج (1384) نگاهی به سینمای معناگرای ایران، انتشارات بنیاد سینمای فارابی، چاپ اول
16
سجودی، فرزان (1393) نشانهشناسی گفتمانی، سخنرانی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 10 خرداد
17
صدیقی، بهرنگ، نظری، حسن (1390) «عاملیت انسانی و گفتمان انقلاب اسلامی: تبیین جامعهشناختی عاملیت انسانی و تحولات معنایی آن از خرداد 76 تا خرداد 89». پژوهش اجتماعی، دوره 4، شماره 12، صص 141 تا 117.
18
طالبی نژاد، احمد (1377) در حضور سینما، تاریخ تحلیلی سینمای پس از انقلاب، انتشارات بنیاد سینمای فارابی، چاپ اول، زمستان.
19
علمالهدی، سید عبدالرسول (1390) «کاوشی نظری در رابطه دین و رسانه برای دستیابی به رسانهی دینی». فصلنامه دین و رسانه، شماره 3، صص 38 تا 11.
20
فاتحی، محسن (1393) از سینمای خان بابایی تا سینمای ژانوسی: تحلیل اجتماعی سینمای ایران در صدسال اخیر، فصلنامه علمی ترویجی جامعه، فرهنگ رسانه، سال چهارم، شماره سیزدهم، زمستان
21
فرکلاف، نورمن (1379) تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه پیران و دیگران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها، تهران.
22
کرس، گونتر، لیوون، تئو.ون (1395) خوانش تصاویر، دستور طراحی بصری، مترجم سجاد کبگانی، ویراستار فرزان سجودی، انتشاران هنر نو، چاپ اول، زمستان
23
کشانی، اصغر (1383) سینمای دینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی (1380-1358)، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول
24
کیسبییر، اَلن (1386) درک فیلم، ترجمه بهمن طاهری، چاپ پنجم، چشمه، تهران.
25
مطهری، مرتضی (1377) سیری در سیرهی نبوی. چاپ بیستم، انتشارات صدرا، تهران.
26
معیدفر، سعید (1379) جامعهشناسی مسائل اجتماعی معاصر در ایران، نور علم، تهران.
27
مقدمی، محمدتقی (1390) «نظریهی تحلیل گفتمان لاکلا و موف و نقد آن». معرفت فرهنگی و اجتماعی، سال دوم، شماره دوم، بهار، صص 124 تا 91.
28
میر احسان، احمد (1380) «رهبری سینما». فصلنامه فارابی، دوره یازدهم، شماره اول، شماره مسلسل 41، صص 37 تا 21.
29
میرسندسی، محمد (1383) رابطهی ایدئولوژی و دین و تاثیر آن بر تنوع دینداری با تاکید بر ایران، متین، پاییز 1386.
30
مهدیزاده، سید محمد (1387) نظریههای رسانه: اندیشههای رایج و دیدگاههای انتقادی، نشر همشهری، تهران.
31
نوروزی، محمدجواد (1387) جمهوری اسلامی در پنج گفتمان، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال چهارم، شماره 13، صص 116 - 85
32
نوروزنژاد، محمد صالح (1389) «جستاری در سینما و اخلاق اسلامی». پایاننامه اخذ درجه کارشناسی ارشد سینما، تحت نظر اسماعیل بنی اردلان، دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر تهران.
33
نیکپی، امیر (1378) ایدئولوژی، دین و انقلاب ایران، فصلنامه متین، شماره 3 و 4.
34
همیلتون، ملکم (1390) جامعهشناسی دین، مترجم محسن ثلاثی، انتشارات ثالث، چاپ سوم، تهران
35
هوشنگی، طیبه (1386)، بررسی رابطه انواع دینداری و ابعاد نظام شخصیت در شهر قم، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، گروه جامعه شناسی.
36
Devictor, Agnès (2002) Classic Tools, Original Goals: Cinema and Public Policy in the Islamic Republic of Iran (1979–97) in Tapper, R. (2002) The New Iranian Cinema. Published by IB Tauris & Co, London and New York
37
Dwyer, Rachel (2006) Filming the Gods, Religion and Indian cinema. Rutledge Publication
38
Khiabani, Gh. (2010). Iranian Media The Paradox of Modernity. Published by Routledge, New York.
39
Naficy, H. (2012) A Social History of Iranian Cinema. Published by Duke University Press, Durham and London.
40
Pak-Shiraz, N. (2011) Shi‘I Islam In Iranian Cinema, Religion and Spirituality in Film, Published in 2011 by I.B.Tauris & Co Ltd
41
Semati, M. (2007) Media, Culture and Society in Iran. Published by Routledge, London
42
Shepard, William. (2004). The Diversity Thought: Towards a typology in slamic Though in the Towentith century, edited by Suha Taji- Faruki and Basheer M.Nak, I.B.Towris
43
Tehranian, Majid (2007) Epilogue: Whither Iran? In Semati, M. (2007) Media, Culture and Society in Iran. Published by Routledge, London
44
Tapper, R. (2002) The New Iranian Cinema. Published by IB Tauris & Co, London and New York.
45
Wang, Jiayu (2014) Criticising images: critical discourse analysis of visual
46
Zeydabadi-Nejad S. (2010) The Politics of Iranian Cinema Film and Society in the Islamic Republic. Published by Routledge, Ney York.
47
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی هویت معماری تهران از ادبیات داستانی ایران
هدف اصلیِ تحقیق شناخت روند تحول تاریخی و فرهنگی معماری تهران در اوایل دوران قاجار تا معاصر در جهت تداوم بخشی آن است. در این پژوهش ادبیات داستانی بهعنوان منبع یافتن هویت معماری و بازشناسی آن استفاده شده-است. در این پژوهش با مطالعه ادبیات داستانی قبل و بعد از انقلاب و کشف جزئیات معنایی در باب شهر و معماری تهران به بازخوانی هویت معماری تهران پرداخته شدهاست. روش تحقیق با توجه به مدارک و اسناد تاریخی روش تحقیق اسنادی و تاریخی-تفسیری میباشد. همچنین تکنیک تحلیل کیفی و کمی تحلیل محتوا در تحلیل داستانها مورد استفاده واقع شده است. مطالعه نشان میدهد بررسی هویت معماری بر اساس ادبیات داستانی، نتایج و شناخت عمیقتری را در مقایسه با بازخوانی هویت معماری تهران از اسناد معماری به دلایلی چون عدم سوگیری و تعصب مشخص نویسندگان نسبت به معماری و همچنین درک بهتر توالی تاریخی و زمانی آثار معماری و فضاهای شهری بدست دادهاست.
https://jsal.ut.ac.ir/article_68179_607b5b2679be0da9fa1e0c2093e06f7d.pdf
2018-02-20
150
181
10.22059/jsal.2018.206766.665389
بازخوانی هویت
بستر اجتماعی
رویکرد بازتاب
معماری تهران
نخبگان
کلیت جامعه
منصور
یگانه
yeganemn@gmail.com
1
هیت علمی تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
سمیرا
ارجمندی
samira.architect@gmail.com
2
کارشناس ارشد معماری تربیت مدرس
AUTHOR
پیرزاد، زویا (1384)، عادت میکنیم، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
1
ترقی، گلی (1387)، خاطرههای پراکنده، چاپ ششم، تهران: انتشارات نیلوفر.
2
ترقی، گلی (1387)، دو دنیا، چاپ پنجم، تهران: انتشارات نیلوفر.
3
چهلتن، امیرحسین (1382)، تهران، شهر بیآسمان، چاپ دوم، تهران: انتشارات نگاه.
4
حبیبی، سیدمحسن (1387)، از شار تا شهر: تحلیل تاریخی از مفهوم شهر و سیمای کالبدی آن تفکر و تأثر، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
5
حبیبی، سیدمحسن (1390)، از فروریختن باورها تا اندیشه شاهراهها (پیشینة طرحهای شهری و انگارههای شهر تهران از 1309 تا 1345)، صفه، دورة 20، شمارة 50، صص 85-109
6
حبیبی، سیدمحسن ( 1391)، قصة شهر تهران نماد شهر نوپرداز ایرانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
7
دادخواه، سینا (1387)، یوسفآباد خیابان سیوسوم، چاپ چهارم، تهران: نشر چشمه.
8
ستاری، جلال (1388)، اسطورة تهران، چاپ دوم، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
9
ستاری،جلال (1391)، اسطورة تهران، چاپ سوم، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی.
10
شکری، فدوی ( 1386)، واقعگرایی در ادبیّات داستانی معاصر ایران، تهران: انتشارات نگاه.
11
شهری، جعفر (1378)، شکر تلخ، تهران: انتشارات معین.
12
علوی، بزرگ (1345)، نامهها، تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
13
علوی، بزرگ (1381)، چمدان، تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
14
علوی، بزرگ (1383)، چشمهایش، تهران: مؤسسة انتشارات نگاه.
15
فصیح، اسماعیل (1381)، دل کور، چاپ دهم، تهران. نشر البرز.
16
قطبی، علیاکبر (1378)، مفهوم هویت و معماری امروز ایران، نشریة آینه خیال، دورة دوم، شمارة 10، صص 73-87
17
کیمیایی، مسعود (1384)، جسدهای شیشهای،چاپ چهارم. تهران، نشر اختران.
18
محبعلی، مهسا (1387)، نگران نباش. چاپ هفتم، تهران: نشر چشمه.
19
مدرس صادقی، جعفر (1383)، گاوخونی، چاپ چهارم، تهران: نشر مرکز.
20
میلانی، عباس (1370)، کتاب تهران، تهران: انتشارات روشنگران.
21
هدایت، صادق (1354)، سگ ولگرد، تهران: انتشارات امیرکبیر.
22
هدایت، صادق (1355)، سایه روشن، تهران: انتشارات امیرکبیر.
23
هدایت، صادق (1344)، سه قطره خون، تهران: انتشارات امیرکبیر.
24
هدایت، حسن (1377)، روزی روزگاری در طهران، تهران: انتشارات روزنه.
25
راودراد، اعظم (1382)، نظریههای جامعهشناسی هنر و ادبیات، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
26
الکساندر، ویکتوریا (1390)، جامعهشناسی هنرها: شرحی بر اشکال زیبا و مردمپسند، ترجمة اعظم راودراد، تهران: انتشارات متن.
27
گلدمن، آنی و دیگران (1376) ، نگاهی به زندگی و آثار گلدمن، ترجمة محمدجعفر پوینده، در جامعه، فرهنگ و ادبیات: لوسین گلدمن، تهران: نشر چشمه.
28
سارتر، ژان پل (1356)، ادبیات چیست، ترجمة الوالحسن نجفی، چاپ پنجم: تهران: کتاب زمان.
29
لوکاچ، جورج (1349)، معنای رئالیسم معاصر، ترجمة فریبرز سعادت، چاپ اول، تهران: انتشارات نیل،.
30
ِDines, Gail & Humez, J., (eds) (1995). Gender, Race, and Class in Media. London:Sage.
31
Dubin, Steven (1987). Black Representation in Popular Culture, Social Problems, vol. 34, pp. 40- 122.
32
Humphrey, R. & Schuman, H. (1984). The Portrayal of Blacks in Magazine Advertisements: 1950-1982, Public Opinion quarterly, vol. 48, pp. 63-551.
33
Merelman, R. M.(1992). Cultural Imagery and Radical Conflict in the United States: The Case of African- American, British journal of political Science , vol. 22, pp. 42- 315.
34
Thibodeau, R. (1989). From Racism to Tokensim: The Changing face of Blacks in New Yorker Cartoons, Public Opinion Quarterly, vol. 53,pp. 94- 482.
35
Van Deberg, W. L.(1984). Slavery and Race in American Popular Culture, Madison, London: The University of Wisconsin Press.
36
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب دگرگونیِ گفتمانی طبقه ی متوسط ایران در فیلم های اصغر فرهادی
این مقاله با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و براساس نظریات نورمن فرکلاف به تحلیل جایگاه طبقاتی شخصیتهای فیلمهای چهارشنبه سوری (1384)، دربارهی الی (1387) و جدایی نادر از سیمین (1389) میپردازد. بازنمایی جایگاه طبقاتی شخصیتها بر مبنای الگوی کلان اقتصاد سیاسی و بر اساس نظریات اریک اولین رایت در زمان تولید و مصرف این فیلمها صورت گرفته است. مناسبات قدرت در ساختار اجتماع و اقدامات مربوط به توسعهی کشور ایران به شکاف طبقاتی منجر شد و نتیجهی آن، نابرابری بهرهمندی از امکانات رفاهی دربازهی زمانی تولید و نمایش فیلمهای مورد بررسی است که بازنمایی آن را در فیلمهای یادشده شاهدیم. پس از بیان تمایز میان طبقهی متوسط و حاشیهنشینان بر مبنای مالکیت بر ابزار تولید، تخصص و مدیریت، با روش تحلیل گفتمان انتقادی با تکیه بر روابط نابرابر قدرت از طریق امور ایدئولوژیک، چنین نتیجهای حاصل شدهاست که نحوهی بازنمایی شخصیتهای فیلمهای مذکور، بازتولیدی از گفتمان ایدئولوژیک غالب است و در تقابل با حاشیهنشینان جامعه قرار داشته و آنان را به مثابه تهدید برای خویش میداند.
https://jsal.ut.ac.ir/article_68176_eac73ba623e4120b31913621f912505e.pdf
2018-02-20
47
82
10.22059/jsal.2018.234328.665508
تحلیل گفتمان انتقادی
نورمن فرکلاف
اصغر فرهادی
طبقه متوسط ایران
چهارشنبه سوری
درباره الی
جدایی نادر از سیمین
علی
شیخ مهدی
ali.sheikhmehdi@modares.ac.ir
1
هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس
LEAD_AUTHOR
ارسلان
مقدس
arsalan.moghadas@yahoo.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته سینما، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
AUTHOR
آبراهامیان، یرواند (1377)، ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گلمحمدی، محمد ابراهیم فتاحی، چاپ دوم، تهران: نشر نی.
1
الکساندر، ویکتوریا (1390)، جامعهشناسی هنرها، ترجمة اعظم راودراد، چاپ اول، تهران: فرهنگستان هنر.
2
بخشنامة وزارت کار و امور اجتماعی، مورخ 15/12/1384، به شمارهنامة 122267، در مورد تصویب حداقل دستمزد روزانة کارگر.
3
بخشنامة وزارت کار و امور اجتماعی، مورخ 25/12/1386، به شمارهنامة 151655، در مورد تصویب حداقل دستمزد روزانة کارگر.
4
بخشنامة وزارت کار و امور اجتماعی، مورخ 23/12/1388، به شمارهنامة 131535، در مورد تصویب حداقل دستمزد روزانهی کارگر.
5
بهداد، سهراب و نعمانی، فرهاد (1387)، طبقه و کار در ایران، ترجمة محمود متحد، چاپ اول، تهران: انتشارات آگاه.
6
روزنامة همدلی. چهارشنبه 17 آبان 1396. سال سوم، شمارة 737. گفتگو با دکتر فریبرز رئیسدانا.
7
سالنامة آماری ایران (1385)، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاستجمهوری، مرکز آمار ایران.
8
سالنامة آماری ایران (1387)، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاستجمهوری، مرکز آمار ایران.
9
سالنامة آماری ایران (1389)، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاستجمهوری، مرکز آمار ایران.
10
گرامشی، آنتونیو (1377)، دولت و جامعة مدنی، ترجمة عباس میلانی، چاپ اول، تهران: انتشارات جاجرمی.
11
مارکس، کارل و انگلس، فردریش (1358)، خانوادة مقدس: نقدی بر نقد نقادانه علیه برونو بائور، ترجمة تیرداد نیکی، چاپ اول، تهران: انتشارات صمد، سازمان چاپ و پخش کتاب.
12
مارکس، کارل و انگلس، فردریش (1377الف)، ایدئولوژی آلمانی، ترجمة تیرداد نیکی، چاپ اول، تهران: شرکت پژوهشی پیام پیروز.
13
مارکس، کارل (1377ب)، هیجدهم برومر لوئی بناپارت، ترجمة باقر پرهام، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
14
مهرابی، مسعود (1395)، این دورزخ نهفته. گفتگو با اصغر فرهادی؛ دربارة فیلم فروشنده و فکر و فیلمهایش. ماهنامة فیلم. شمارة 514. مهر، صص62-104
15
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوییز (1392)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
16
Althusser, L, (1971), Lenin and Philosophy and Other Essays, New York: Monthly Review Press.
17
Fairclough, N. (1989), Language and Power, New York: Longman Group U.K. Limited.
18
Fairclough, N. (1992), Discourse and Social Change, Cambridge: Polity Press in association whith Blackwell Publishing Ltd.
19
Wright, E. O. (2000), New York: Class Counts, Cambridge University Press.
20
ORIGINAL_ARTICLE
از کلیشه تا آموزش
بیماری ایدز در طول دهههای گذشته، قربانیان زیادی در ایران گرفته است. بازتاب و بازنمایی رسانهای این مسئلۀ مبتلابه جامعۀ ایران در آثار هنری و رسانهای، در نگاه جامعه به این بیماری مؤثر بوده است. مقالة حاضر درصدد است تا ضمن مروری بر روند بازنمایی کلیشهپردازانه ویروس اچآیوی و بیماری ایدز و مبتلایان به آن در تلویزیون ایران، بر سریال تلویزیونی پریا که ضمن دراماتیزه کردن ابعادی از شیوع این بیماری در جامعۀ ایران، رویکردی آموزشمحور در پرداخت به این بیماری داشت، متمرکز شده است. 23 سکانس برای تحلیل لایههای معنایی موجود در آنها با استفاده از روش نشانهشناسی فیسک انتخاب شد و در سه سطح، نشانههای ارائهشده در خصوص بیماری و بیماران ایدز و مبتلایان به ویروس اچآیوی تحلیل گردید. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که گرچه سریال پریا در نمایش بیماری ایدز و مبتلایان به ویروس اچآیوی، با واقعیت فاصلة بسیار دارد و برخی آموزشهای انعکاسیافته در آن، کاستیهایی دارد، اما این سریال با فاصله گرفتن از کلیشهسازیهای معمول تلویزیون در این زمینه، دربردارندۀ رویکرد همدلانۀ بیشتری در قبال بیماران مبتلا به ایدز و ویروس اچآیوی است. همچنین در این سریال از میان مؤلفههای گوناگون مربوط به درمان بیماری، تنها بر حمایت عاطفی و روانی خانوادهها از بیماران، متمرکز بوده است و درمانهای دارویی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
https://jsal.ut.ac.ir/article_68177_7c1b8752a1c7fe9991f6223e1a59227f.pdf
2018-02-20
83
113
10.22059/jsal.2018.241615.665543
بیماری ایدز
ویروس اچآیوی
تلویزیون
سریال پریا
بازتاب
بازنمایی
عبدالله
بیچرانلو
bicharanlou@ut.ac.ir
1
استادیار ارتباطات دانشگاه تهران
AUTHOR
سیاوش
صلواتیان
salavatian@gmail.com
2
عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما
LEAD_AUTHOR
زینب
ابراهیم زاده
zeinab.ebrahimzade@gmail.com
3
دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
«پریا» از مردم نمره قبولی گرفت. (1395، 14 شهریور). بازیابی از مشرقنیوز: http://mshrgh.ir/626969
1
استریناتی، دومینیک (1380)، مقدّمهای بر نظریههای فرهنگ عامه. ترجمة ثریا پاکنظر، تهران: گام نو.
2
استوری، جان (1385)، مطالعات فرهنگی دربارة فرهنگ عامه. ترجمة حسین پاینده، تهران: نشر آگه.
3
اسماعیلی، رفیعالدّین (1393)، نقد و بررسی روشهای کاربردی در تحلیل متون تصویری و ارائة الگوی مناسب، عیار پژوهش در علوم انسانی، 2(۸)، ، 63-92.
4
الکساندر، ویکتوریا. (1391). جامعهشناسی هنرها. ترجمة اعظم راودراد، تهران: فرهنگستان هنر.
5
آمار مبتلایان به ایدز در ایران از زبان وزیر بهداشت. (1395، 2 شهریور). بازیابی از فردانیوز: http://farda.fr/0029yL
6
جدیدترین آمار مبتلایان به ایدز در ایران اعلام شد (1395، 14 اردیبهشت). بازیابی از باشگاه خبرنگاران جوان: https://www.yjc.ir/00NSzV
7
بنت، اندی (1386)، فرهنگ و زندگی روزمره، ترجمة حسین چاوشیان، و لیلا جوافشانی، تهران: نشر اختران.
8
بیچرانلو، عبدالله (1390) بازنمایی ایران و اسلام در هالیوود، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
9
راودراد، اعظم (1382)، نظریههای جامعهشناسی هنر و ادبیات. تهران: دانشگاه تهران.
10
شهلیبر، عبدالوهّاب (1390)، ساختارهای روایی و ایدئولوژیک سینمای عامهپسند ایران (1376- 1386). مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 7(4)، 38-11.
11
ضمیران، محمّد (1382)، درآمدی بر نشانهشناسی هنر، تهران: نشر قصه.
12
فلیک، اووه (1392)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی تهران: نشر نی.
13
فیسک، جان (1380)، فرهنگ تلویزیون. ترجمة مژگان برومند، ارغنون، شمارة ۱۹، 125-149.
14
گیدنز، آنتونی و فیلیپ ساتن، (1395)، جامعهشناسی، جلد اوّل، ترجمة هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
15
مکآلر، جیل و بری گونتر (1372)، کودک و تلویزیون، ترجمة نصرت فتی، تهران: انتشارات سروش.
16
ولف، جنت (1367)، تولید اجتماعی هنر، ترجمة نیّره توکّلی، تهران: نشر مرکز.
17
Snyder, W. E. (2003). Perceptions on the diffusion and adoption of skill soft, an e-learning program: a case study of a military organization.
18
ORIGINAL_ARTICLE
رمان کُردی و واسازی تاریخنگاری مسلط
گولیشوران مهمترین اثر عطا نهایی، رماننویس برجستۀ کُرد، است که روایتی متفاوت از ورود مدرنیته به جامعه و زندگی روزمرۀ فرودستان کردستان ارایه میدهد. متفاوتبودن این روایت ناشی از ضدیت آن با دو کلانروایت مسلط تاریخنگاری، یعنی شرقشناسی و ناسیونالیسم ایرانی، است که همواره با اتخاذ نوعی سیاست نوشتاری خاص به نوعی نگارش تاریخ همت گماشتهاند که حاصل آن حذف صدای دیگری و بازتولید موقعیتهای فرودستی دیگری است. مدعای اصلی آن است که رمان کٌردی بهمثابه متنی واسازانه، با بنیاننهادن روایتی وارونه، در مسیر بازخواست تاریخی قدم برداشته است و سیاست نوشتاری متفاوتی اتخاذ کرده است. پرسش این است که این سیاست نوشتاری چیست و رمان کٌردی چگونه بهمدد آن، روایتی تاریخی از موقعیت فرودستی ارایه میدهد و چگونه از رهگذر منازعه با روایتهای مسلط، امکان برآمدن نوعی ضدروایت را فراهم میسازد. در چارچوب سنت مطالعات فرودستان، بهمثابه امکانی تحلیلی، به تحلیل روایت رمان کٌردیِ گولی شوران پرداخته شده است. نتایج تحلیل نشان میدهد که این رمان با بازداستانیکردن رخدادهای تروماتیک، تاریخیکردن موقعیتِ فرودستی، واسازی تقابلها و سلسلهمراتب سلطه، و سیاسیکردن فولکلور، هم وجهی از بیانهای فرودستیِ مسکوتگذاشتهشدهی تاریخی را بهصدا درمیآورد و هم به بازسازی تاریخی این روایت میپردازد. سرآخر اینکه گولی شوران کنش بازپسگیری قلمرو فرودستی را، که در بستر عینی تاریخ سرکوب و در روایتهای تاریخنگاری مسلط طرد شده است، در قالب تفسیری از ملیتخواهی فرودستانه به انجام میرساند.
https://jsal.ut.ac.ir/article_68178_b1aae12088124a54d7023f711f0e59e9.pdf
2018-02-20
115
148
10.22059/jsal.2018.266174.665657
مدرنیتهی استعماری
روایتهای تاریخی
فرودست
رمان کٌردی
ملیگرایی فرودست
جمال
محمدی
m.jamal8@gmail.com
1
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
احمدزاده، هاشم (۱۳۸۶) از رمان تا ملت، ترجمه بختیار سجادی، کٌردستان: دانشگاه کٌردستان.
1
احمدی، حمید (۱۳۷۹) قومیت و قومگرایی در ایران، افسانه و واقعیت، تهران: نشر نی.
2
ادموندز، سی. جی (۱۳۸۳) کٌردها، ترکها، عربها، ترجمهی ابراهیم یونسی، تهران: نشر روزبهان.
3
ارفع، حسن (۱۳۸۷) کٌردها، یک بررسی تاریخی و سیاسی، ویرایش محمدرئوف مرادی، نشر آنا.
4
برزویی، مجتبی (۱۳۷۸) اوضاع سیاسی کٌردستان (از سال ۱۲۵۸ تا ۱۳۲۵)، تهران: نشر فکر نو.
5
جلاییپور، حمیدرضا (۱۳۸۵) فراز و فرودهای جنبش کٌردی (۵۸-۶۸)، تهران: نشر بیجا.
6
رحیمیان، محمد (١٣٩٢) سرآغاز و سیر ادبیات داستانی کٌردی، تهران: نشر رامان سخن.
7
رسولزاده، محمدامین (۱۳۷۷) گزارشهایی از انقلاب مشروطیت ایران، ترجمهی رحیم رئیسنیا، تهران: نشر شیرازه.
8
رندل، جاناتان (۱۳۷۹) با این رسوایی چه بخشایشی!، ترجمهی ابراهیم یونسی، تهران: نشر پانیذ.
9
کینان، درک (۱۳۷۰) کٌردها و کٌردستان، ترجمهی ابراهیم یونسی، تهران: انتشارات نگاه.
10
لازاریف، م، س و دیگران (۱۳۸۶) تاریخ کٌردستان، ترجمهی کاوه امینآوه و منصور صدقی: نشر فروغ.
11
نیکیتین، واسیلی (۱۳۸۷) کٌرد و کٌردستان، ترجمهی محمد قاضی، تهران: نشر نیلوفر.
12
Arfa, H (2008) Kurds, a Historical and Political Review, Editing by Mohammad Raouf Moradi, Anna.
13
Arnold, D (1984) “Gramsci and Peasant Subalternity in India”, the Journal of Peasant Studies, 11, no. 4, 155-17.
14
Ashcraft, B & grittif, G (2001) the key concept: postcolonial studies, London: Routledge.
15
Chakrabarty, D (2000) “postcoloniality and the Artifice of History” in Postcolonial Studies Reader, edited by bill Ashcroft & Helen tiffin, London: Routledge.
16
Chakrabarty, D (2005) A Small History of Subaltern Studies, A Companion to Postcolonial Studies. Henry Schwarz and Sangeeta Ray, Eds. Oxford: Blackwell Publishing. p 608.
17
Chaturvedi, V (2007) “A Critical Theory of Subalternity: Rethinking Class” in Indian Historiography, In the Left History, 12. 1 (Spring/Summer 2007).
18
Chibber, V (2013) Postcolonial Theory and the Specter ofCapital, Publisher: Verso; 1 edition.
19
Gandhi, K (2015) “The Politics of Representation: Painting the female Subaltern”, The Criterion: An International Journal in English, vol. 6. April 2015.
20
Guha, R (1983) Elementary Aspects of Peasant Insurgency in Colonial India, Durham and London: Duke University Press.
21
Guha, R (1987) Chandra’s Death, in the Subaltern Studies V: Writings on South Asian History and Society, Edited by Ranajit Guha, Delhi: Oxford University Press.
22
Guha, R (1997) Dominance without Hegemony: History and Power in Colonial India. London: Harvard University Press.
23
Guha, R (2011) “Gramsci in India: Homage to a Teacher”, Journal of Modern Italian Studies, 16(2), 2011, pp 288_295.
24
Ludden, D (2001) “A Brief History of Subalternity”, in Ludden, Reading Subaltern Studies, pp 5, 15.
25
McDowall, D (2004). A Modern history of the Kurds. London and New York: I.B. Tauris.
26
Prakash, G (1994) “Studies in Postcolonial Criticism”, The American Historical review, Vol. 99, No. 5, 1475-1490.
27
Shakely, Farhad (2016) the Modern Kurdish Short Story, Sweden: Uppsala University.
28
Spivak, G. CH (1987) “A Literary Representation of the Subaltern: Mahasweta Devi's 'Stanadayini”, In the Subaltern Studies V: Writings on South Asian History and Society, Edited by Ranajit Guha, Delhi: Oxford University Press.
29
Spivak, G. CH (1995) “Can the Subaltern Speak?” In The Post-Colonial Studies Reader, Edited By Bill Ashcroft, Gareth Griffiths and Helen Tiffin, London and New York: Routledge, pp. 24-29.
30
Tiffin, H (1995) “Postcolonial literature and Counter discourse” in Postcolonial Studies Reader, edited by bill Ashcroft & Helen tiffin, London and New York: Routledge. Pp. 95-99.
31
ORIGINAL_ARTICLE
مشروطیت و ملی گرایی در آثار کمال الملک
نهضت مشروطیت تنها یک رویداد سیاسی-اجتماعی تلقی نمی شود. تاثیرات این نهضت بر شعر و موسیقی عصرقاجار در قالب تصنیف ها و اشعار میهنی و نقد اجتماعی بر جا مانده است. نقاشی نیز نمی توانست بی تاثیر از این رویداد باشد. کمال المک هنرمندی بود که در طول حیاتش از نزدیک شاهد حوادث دوران مشروطیت بود. در این مقاله بازنمود مشروطیت و تحولات اجتماعی و سیاسی حاصل از آن در آثار کمال الملک با تکیه بر آثار پیش و پس از مشروطیت مطالعه شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد هنر نقاشی نیز بی تاثیر از این رویداد نمانده است. آثار پیش از مشروطیت او متاثر از گفتمان روشنفکران و هنرمندان آن دوره، نگرشی انتقادی به وضعیت زنان در دو حوزه آموزش و مشارکت سیاسی داشته است. واقع گرایی کمال الملک در بطن خود، نقد خرافات و باور به خرد خودبنیاد را که از اساسی ترین گفتمان های مطرح شده روشنفکران هم عصرش در مشروطیت بود نشان می دهد. از سویی ملی گرایی که یکی از ارکان بنیادین و خواست های اساسی طبقات ممتاز و مردم در مشروطیت بود، در آثار کمال الملک از طریق ترسیم چهره سیاست مداران روشنفکر که ایدئولوژی و خاستگاه سیاسی-اجتماعی مشابه داشتند بازنمایی شده است. پژوهش این نوشتار بر روش تاریخی- تحلیلی استوار و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است. کوشش شده تا با مقایسه تطبیقی آثار این دوران با موضوعات و تاریخ و شخصیت هایی که توسط نقاش ترسیم شده است، به پرسش های این پژوهش پاسخ داده شود.
https://jsal.ut.ac.ir/article_68180_3c017a0083694c8f3e8d7354e42c3fda.pdf
2018-02-20
183
212
10.22059/jsal.2018.244724.665560
کمال الملک
نقاشی دوره قاجار
مشروطیت
ملی گرایی
روشنفکران
رسول
اسکندری
eskandari.rasool9@gmail.com
1
دانشگاه هنر تهران
LEAD_AUTHOR
مهدی
حسینی
mehdi.hosseini43@yahoo.com
2
استاد در دانشگاه هنر
AUTHOR
آبراهامیان، یرواند (1383)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی و محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشرنی.
1
آجدانی، لطف الله (1387)، روشنفکران ایران در عصر مشروطیت، تهران: اختران.
2
آدمیت، فریدون (1387)، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، تهران: نشر گستره.
3
------------------(1388)، فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت ایران، تهران: گستره.
4
------------------(1394)، فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت، تهران: گستره.
5
آژند، یعقوب (1390)، میرزا محمد خان غفاری کمال الملک، تهران: امیرکبیر.
6
افشار مهاجر، کامران (1384)، هنرمند ایرانی و مدرنیسم، تهران: دانشگاه هنر.
7
افهمی، رضا؛ شریفی مهرجردی، علی اکبر(1389)، نقاشی و نقاشان دوره قاجار، کتاب ماه هنر، شماره 148، صص24تا33. دسترسی در: http://www.noormags.ir
8
اکبری بیرق، حسن )1379)، مبانی فکری ادبیات مشروطه، تهران: پایا.
9
امرایی، شمس الدین (1395)، فعالیت های سیاسی و فرهنگی سردار اسعد بختیاری(علیقلی خان) در منصب وزارت، فصلنامه رهیافت تاریخی، شماره14، صص33تا54. دسترسی در: http://www.noormags.ir
10
امانت، عباس (1383)، قبله عالم؛ ناصرالدین شاه قاجار و پادشاهی ایران1227-1313 ه.ق، ترجمه حسن کامشاد، تهران: کارنامه.
11
امیر احمدی، مهران (1381)، رهبران فکر مشروطه، تهران: درسا.
12
بامداد، مهدی (1347)، تاریخ رجال ایران قرون14،13،12 ه.ق، تهران: زواره.
13
باقر زاده، حمید (1376)، کمال الملک هنرمند همیشه زنده، تهران: اشکان.
14
بهرامی کمیل، نظام (1393)، گونه شناسی روشنفکران ایرانی، تهران: کویر.
15
بهنام، جمشید (1375)، ایرانیان و اندیشه تجدد، تهران: فرزان روز.
16
پاکباز، رویین (1386)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین.
17
پاکباز، رویین (1386)، دایره المعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.
18
پوربختیار، غفار(1387)، سرداراسعدبختیاری و کوشش های فرهنگی، فصلنامه گنجینه اسناد، شماره69، صص19تا24. دسترسی در: http://www.noormags.ir
19
پرستش، شهرام؛ محمدی نژاد، مرجان(1389)، تحلیل اجتماعی آثار کمال الملک در میدان نقاشی ایران، فصلنامه جامعه شناسی هنر و ادبیات، شماره 1، صص103تا134.
20
تشکری، علی اکبر؛ چاهیان، علی اصغر(1390)، نگرشی بر نقش صنیع الدوله در نوسازی صنایع و استقرار نظام پارلمانی، فصلنامه جستارهای تاریخی، شماره 3، صص 51تا 76. دسترسی در: http://www.noormags.ir
21
کومارای،جای واردنه (1392)، فمینیسم و ناسیونالیسم در جهان سوم، ترجمه شهلا طهماسبی، تهران: ژرف.
22
جفرودی، مازیار(1388)، مدرنیسم اجتماعی و هویت ملی؛ پیدایش، توسعه و دورنمای آگاهی ملی، تهران: توسعه.
23
حجتی، نریمان (1375)، بنیان های نظری موسیقی ایرانی، تهران: سمر.
24
حسینی راد، عبدالمجید (1391)، بررسی حجم پردازی دوره قاجار از صخره نگار باستانی تا مجسمه همایونی، فصلنامه هنرهای تجسمی، دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، دوره17، شماره3، صص23تا32.
25
خارابی، فاروق (1376)، عنصر سیاسی و اجتماعی در شعر مشروطه، فصلنامه مطالعات جامعه شناختی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، شماره 9 و 10، صص117تا 148. دسترسی در: http://www.noormags.ir
26
درویشی، محمد رضا (1372)، نگاه به غرب؛ بحثی در تاثیر موسیقی غرب بر موسیقی ایران، تهران: ماهور.
27
دهباشی، علی (1378)، یادنامه کمال الملک، تهران: به دید.
28
دهباشی، علی (1368)، نامه های کمال الملک، تهران: به نگار.
29
دی اسمیت، آنتونی(1394)، ناسیونالیسم و مدرنیسم؛ بررسی انتقادی نظریه های متاخر ملت و ملی گرایی، ترجمه کاظم فیرزومند، تهران: ثالث.
30
ذاکر حسین، عبدالرحیم (1377)، ادبیات سیاسی در عصر مشروطیت، تهران: علم.
31
رضوانی، محمد اسماعیل (1357)، انقلاب مشروطیت ایران، تهران: کتاب جوانان.
32
رنان، ارنست؛ رنوون، پی یر(1391)، ملت، حس ملی، ناسیونالیسم، تهران: آگه.
33
رهبری، مهدی (1386)، نخبگان و شکل گیری گفتمان توسعه در ایران، فصلنامه پژوهش های حقوق عمومی، شماره 22، صص41تا66. دسترسی در: http://www.noormags.ir
34
زندیه، حسن؛ ده پهلوانی، طلعت (1391)، جایگاه روحانیون منتفذ در مدرنیزاسیون قضایی و تدوین قانون مدنی در عصر پهلوی اول، فصلنامه پژوهش های تاریخی، شماره 16، صص71تا 86. دسترسی در: http://www.noormags.ir
35
سپانلو، محمدعلی (1387)، نویسندگان پیشرو ایران، تهران: نگاه.
36
سهیلی خوانساری، احمد (1368)، کمال هنر؛ احوال و آثار محمد غفاری کمال الملک، تهران: سروش / علمی.
37
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1390)، با چراغ و آیینه؛ در جستجوی ریشه های تحول شعر معاصر ایران، تهران: سخن.
38
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.
39
فاضلی، نعمت اله؛ سلیمانی قره گل، هادی(1391)، نقش روشنفکران اواخر دوره قاجار در شکل گیری نخستین دولت مدرن در ایران، فصلنامه جامعه شناسی تاریخی، دوره چهارم، شماره2، صص 1تا46. دسترسی در: http://www.noormags.ir
40
فاضلی، حبیب اله؛ طهماسبی، نوذر(1395)، ناسیونالیسم و مدرنیسم؛ مقایسه دیدگاه آنتونی اسمیت(رویکرد جامعه شناسی تاریخی) و مکتب نوگرا، فصلنامه سیاست، دانشکده علوم سیاسی و حقوق دانشگاه تهران، شماره3، صص693تا 707. دسترسی در: http://www.noormags.ir
41
فوران، جان (1385)، مقاومت شکننده؛ تاریخ تحولات جتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب، تهران: رسا.
42
کاشیان،حسین (1364)، مکتب کمال الملک، تهران: آبگینه.
43
کالهون، کریگ (1393)، ناسیونالیسم، ترجمه محمدرفیع مهرآبادی، تهران: آشیان.
44
کرمانی، ناظم السلام (1376)، تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام علی اکبرسعیدی سیرجانی، تهران: پیکان.
45
کسرایی، محمد سالار (1379)، چالش سنت و مدرنیته در ایران، تهران: مرکز.
46
کسروی، احمد (1390)، تاریخ مشروطه ایران، تهران: امیرکبیر.
47
گلنر، ارنست (1388)، ناسیونالیسم، ترجمه سیدمحمدعلی تقوی، تهران: مرکز.
48
بدون ویراستار و نویسنده (1382)، کمال الملک، تهران: به کوشش سازمان چاپ و نشر وزارت فرهنگ وهنر
49
کوهستانی نژاد، مسعود (1383)، موسیقی در عصر مشروطه، تهران: مهرنامگ.
50
مدرسی، علی (1375)، مدرس، مجلس و تاریخ؛ ناصرالملک کار خود را کرد، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 19، صص211تا230. دسترسی در: http://www.noormags.ir
51
ملک زاده، مهدی (1387)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، تهران: سخن.
52
موثقی، سیداحمد (1393)، ناسیونالیسم، دولت و توسعه، فصلنامه سیاست، دانشگاه تربیت مدرس، شماره 60، صص21تا33. از: http://www.noormags.ir
53
مومنی، باقر (1357)، ایران در آستانه انقلاب مشروطیت و ادبیات مشروطه، تهران: شباهنگ.
54
میرسپاسی، علی (1394)، تاملی در مدرنیته ایرانی، بحثی درباره گفتمان های روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران، تهران: ثالث.
55
میر منتهایی، مجید (1380)، سنت و مدرنیسم در گفتگو با موسیقیدانان معاصر، تهران: نشرو پژوهش.
56
وزیری، حسنعلی (1363)، کمال الملک، تهران: هیرمند.
57
وحیدنیا، سیف الله (1358)، ناصرالملک، ماهنامه وحید، شماره 254و 255، صص68تا70. دسترسی در: http://www.noormags.ir
58
--------------------(1383)، سرداراسعدبختیاری و خدمات او به مشروطیت، ماهنامه حافظ، شماره11، صص36تا37. از: http://www.noormags.ir
59
یغمایی، اقبال(1348)، مرتضی قلی خان صنیع الدوله؛ هفتمین وزیر علوم و معارف، ماهنامه آموزش و پرورش، شماره 112، صص13تا19. دسترسی در: http://www.noormags.ir
60
Balaghi, Shiva ؛ Gumpert, Lynn. (2000). Picturing Iran. London: I.B.TAURIS.
61
Diba, Lyla ؛ Ekhtiar, Maryam. (1998). Royal Persian Painting . USA: I.B.TAURIS.
62
Nochlin, Linda. (1976). Realism. USA: Penguin Books.
63
Raby, Julian. (1991). Qajar Painting. London: Azimuth Editions.
64
Stermmel, Kerstin. (2004). Realism. London and Los Angles: TASCHEN.
65
Periodical
66
Diba, Lyla. (2012). Muhammad Ghaffari: The Persian Painter of Modern Life. Iranian Studies, volume 45,number 5, p 645-659.
67
ORIGINAL_ARTICLE
خوانش جامعهشناختی مضامین کاشیهای تکیة معاونالملک
چکیده اثر هنری اغلب محصول شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و فرهنگی جامعة عصر خویش است، بر این اساس ارتباط اثر هنری با جامعه و بستر شکلگیری خویش از مباحث مطالعة آثار هنری بهویژه در روشها و رویکردهای جامعهشناختی چون رویکرد بازتاب است. بنابر این رویکرد، اثر هنری همواره چیزی دربارة جامعه میگوید. مطالعة آثار هنری دورة قاجار نیز بنا به تحولات گسترده در حوزههای مختلف و ارتباط مؤثر با آفرینشهای هنری آن واجد این ویژگی است. از آثار شاخص اواخر قاجار، تکیة معاونالملک است که تنوع کاشیها و نقاشیهای آن شایان توجه است. هدف این پژوهش تأکید بر ارتباط زمینه و بستر اجتماعی با شکلگیری اثر هنری با تکیه بر مضامین کاشیهای تکیة معاونالملک است و به این پرسشها پاسخ میدهد که چه عواملی در شکلگیری این مضامین نقش داشتهاند؟ و چگونه در کاشینگارهها بازنمود یافتهاند؟ این پژوهش از نوع بنیادی_ توسعهای و روش توصیفی- تحلیلی است و با تکیه بر رویکرد بازتاب انجام گرفته است. در بیان نتایج آن میتوان گفت اغلب مضامین تصویرشده بر کاشیهای تکیة معاونالملک، در پی تحولات دورة قاجار و فرآیند مدرن شدن، ارتباط گسترده با اروپا، ورود فناوری های جدید و شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه شکل گرفتهاند و از اینرو، بازتابی از شرایط جامعة عصر خویش هستند.
https://jsal.ut.ac.ir/article_68181_8a7e47522da9a8e9dc5f736c31abbe91.pdf
2018-02-20
213
252
10.22059/jsal.2018.252082.665596
واژگان کلیدی: خوانشجامعهشناختی
رویکرد بازتاب
دورة قاجار
نقاشی
تکیة معاونالملک
نسترن
نوروزی
n.noroozi794@yahoo.com
1
پژوهش هنر.دانشکده هنر.دانشگاه الزهرا.تهران.ایران
LEAD_AUTHOR
آژند، یعقوب (1385)، دیوارنگاری در دوره قاجار، هنرهای تجسمی، شمارة 25، صص41-34.
1
اباذری، یوسفعلی و قلیپور، سیاوش (1391)، فضای اجتماعی شهر کرمانشاه در دورة قاجار، پژوهشهای انسانشناسی ایران، دورة 2، شمارة 1، صص 37-9.
2
احمدی، بهرام (1392)، تأثیر عکاسی بر هنر نقاشی در دوران قاجار،کتاب ماه هنر، شمارة 182، صص 26-22.
3
اخوییان، مهدی (1392)، علل اجتماعی گسترش و انحطاط دیوارنگارههای عاشورایی در اواخر دورة قاجار، فصلنامة هنرعلم و فرهنگ، شمارة 1، صص 54-43.
4
اسکارچیا، جیان روبرتو (1376)، هنر صفوی، زند و قاجار (از مجموعة تاریخ هنر ایران)، ترجمة یعقوب آژند، تهران: مولی.
5
اسکندرنژاد، غزل و خاکی، محمدرضا (1394)، تأثیر عوامل اجتماعی- تاریخی ایران عصر قاجار در شکوفایی تعزیة عهد ناصری، دوفصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات تطبیقی هنر، سال پنجم، شمارة دهم، صص 119-109.
6
افشار مهاجر، کامران (1384)، هنرمند ایرانی و مدرنیسم، تهران: دانشگاه هنر.
7
الکساندر، ویکتوریا (1390)، جامعهشناسی هنرها: شرحی بر اشکال زیبا و مردمپسند هنر، ترجمة اعظم راودراد، تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثارهنری، متن، انتشارات جامعهشناسان.
8
الکساندر، ویکتوریا (1384)، جامعهشناسی هنر:شکلگیری هنر در جامعه، ترجمة پریسا شبانی، نشریة تخصصی بیناب، شمارة 8، صص117-95.
9
اوبن، اوژن (1362)، ایران امروز1907-1906 ایران و بینالنهرین، ترجمة علیاصغر سعیدی، تهران: زوار.
10
باستید، رژه (1374)، هنر و جامعه، ترجمة غفار حسینی، تهران: انتشارات توس.
11
بمانیان، محمدرضا و مؤمنی، کوروش و سلطانزاده، حسین (1390)، بررسی نوآوری و تحولات تزئینات و نقوش کاشیکاری مسجد-مدرسههای دورة قاجار، فصلنامة نگره، شمارة 18، صص47-35.
12
بیضایی، بهرام (1387)، نمایش در ایران، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
13
بیگدلو، رضا (1380)، باستانگرایی در تاریخ معاصر ایران، تهران: نشرمرکز.
14
پرویزی، اکبر(1384)، نگارههای تکیة معاونالملک کرمانشاه، فصلنامة نگره، شمارة 1، صص86-70.
15
پورمند، حسنعلی و داوری، روشنک (1390)، تصویرشاهانه و بازنمایی قدرت در قاجاریه (مطالعة تطبیقی هنر دورة فتحعلیشاه و ناصرالدینشاه در گفتمان قدرت)، نشریة مطالعات تطبیقی هنر، سال دوم، شمارة چهارم، صص105-93.
16
ترکاشوند، نازبانو (1388)، اثر هنری و رویکرد بازتاب در جامعهشناسی هنر (مطالعة موردی: نگاره بهرام گور در قصر هفت گنبد،813ه.ق)، هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی(هنرهای زیبا)، شمارة4، صص32-25.
17
چیتسازیان، امیرحسین و رحیمی، محمد (1391)، تأثیر سیاست بر پیکرهنگاری دورة قاجار، مجلة مطالعات ایرانی، سال یازدهم، شمارة بیست ویکم، صص89-69.
18
حاجیعلیلو، سولماز (1384)، بررسی اثرپذیری و موارد الگوبرداری از ایران پیش از اسلام در عصر قاجار با تکیه بر نقشبرجستههای قاجاری، نامة انسانشناسی، سال چهارم، شمارة 8، صص59-30.
19
حسینیراد، عبدالمجید و خانسالار، زهرا (1384)، بررسی کتابهای چاپسنگی مصور دورة قاجار، نشریة هنرهای زیبا، شماره 23، صص86-77.
20
حسینیراد، عبدالمجید و عزیززادگان، محبوبه (1390)، تأثیر تعزیه بر دیوارنگارههای مذهبی دورة قاجار، پژوهشنامه هنرهای دیداری، شمارة اول، صص44-31.
21
خلج، منصور (1364)، تاریخچة نمایش در باختران، تهران: نشرمؤلف.
22
-ذکاء، یحیی (1376)، تاریخ عکاسی: عکاسان پیشگام در ایران، سیر تحول عکاسی در دوران قاجاریه، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
23
رامین، علی (1387)، مبانی جامعهشناسی هنر، تهران: نشر نی.
24
راودراد، اعظم (1390)، رویکرد جامعهشناسانه به هنر اسلامی، جستارهایی در چیستی هنر اسلامی (مجموعه مقالات و درس گفتارها)، به اهتمام هادی ربیعی، تهران: مؤسسة تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
25
رحمانیان، داریوش و حاتمی، زهرا (1391)، سحر و جادو، طلسم و تعویذ و دنیای زنان در عصر قاجار، جستارهای تاریخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال سوم، شمارة دوم، صص44-27.
26
سیف، هادی (1392)، نقاشی روی کاشی، تهران: انتشارات سروش.
27
شهیدی، عنایتالله (1380)، پژوهشی در تعزیه و تعزیهخوانی از آغاز تا پایان دورة قاجار در تهران، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران.
28
-شیرازی، ماهمنیر و دادور، ابوالقاسم و کاتب، فاطمه و حسینی، مریم(1394)، بررسی نسخة مصورنامة خسروان و تأثیر آن در هنر دورة قاجار، فصلنامة نگره، شمارة 33، صص77-60.
29
صافی، قاسم (1368)، کارتپستالهای تاریخی ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی گسترش نور.
30
علایی، علی و لرستانی، فهیمه (1389)، تکیة معاونالملک، نشریة معماری، شمارة10، صص30-4.
31
علیزاده، محمدعلی و طرفداری، علیمحمد (1389)، تبارشناسی مبانی هویت ملی در تاریخنگاری ملیگرایانة دوران قاجار و مشروطه، فصلنامة مطالعات سیاسی، سال دوم، شمارة 7، صص173-161.
32
علیمحمدی اردکانی، جواد (1391)، همگامی ادبیات و نقاشی قاجار،تهران: یساولی.
33
فاضلی، نعمتالله (1374)، درآمدی بر جامعهشناسی هنر و ادبیات، فصلنامة علوم اجتماعی، شمارة 8 و 7، صص134-107.
34
فلور، ویلم و چلکووسکی، پیتر و اختیار، مریم (1381)، نقاشی و نقاشان دورة قاجاریه، ترجمة یعقوب آژند، تهران: انتشارات ایل شاهسون.
35
کلهر، محمد (1386)، بررسی موانع رشد شهرنشینی در کرمانشاه (با تکیه بر عصر قاجار)، مسکویه، سال 2، شمارة 7، صص164-139.
36
نوینفرحبخش، فریدون (1379)، تمبرهای اولیه ایران، تهران: نشر فرحبخش.
37
Diba, L.S (1999), Royal Persian Paintings, Brooklyn:Brooklyn Museum of Art.
38
http://www.isna.ir/news/95081107360.1395/08/11.
39
http://www.tinn.ir/fa/doc/report/46604.1395/08/11.
40